به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار» ، از سوی دیگر، معاملات سهام در روزهای اخیر بسیار حرفه‌ای بوده و کار سرمایه‌گذاران مبتدی نیست؛ پس تا امروز رشد شاخص به دلیل معاملات افراد حرفه‌ای بازار بوده و هنوز رالی حضور سرمایه‌گذاران خرد در بازار شروع نشده است."
این متن بخشی از صحبت های حمید علیخانی مدیرعامل کارگزاری راهبرد در خصوص رشد شاخص بورس در روزهای اخیر است. این کارشناس ارشد بازار سرمایه اعتقاد دارد که روند صعودی کنونی شاخص با رشد آن در گذشته یک تفاوت اساسی دارد و آن این است که هنوز سرمایه‌گذاران جدید به بازار نیامده‌اند. در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید.
در روزهای اخیر شاهد رکوردزنی شاخص بورس بودهایم، این مسئله را چگونه ارزیابی می‌کنید و چه مسائلی سبب این مهم شده است؟
بازار سرمایه تحت تاثیر مولفه‌های مختلف اقتصادی است؛ از این رو شکستن سقف تاریخی شاخص بورس به دلیل اتفاقاتی بوده که در بازارهای موازی افتاده است. در حقیقت اتفاق خاصی در شرایط و صورت‌های مالی شرکت‌های بورسی رخ نداده که بتوان با آن رشد شاخص بورس را توجیح کرد. از سوی دیگر، شرکت‌های صادرات محور که قیمت دلار را در صورت‌‍‌های مالی 3800 تومان در نظر گرفته‌ بودند، با افزایش قیمت دلار، سود آنها نیز افزایش پیدا می‌کند.
قیمت سکه در مدت سه ماه( فروردین تا تیرماه) از یک میلیون و 560 هزار تومان حرکت کرد و به 3 میلیون تومان رسید؛ یعنی دوبرابر شد و بدون شک این مسئله بر بازارهای موازی مانند بازار سرمایه تاثیرگذار است. البته روند صعودی شاخص بازار سرمایه با چنین شتاب بالایی، چندان مناسب نیست و سبب قفل شدن معاملات سهام برخی شرکتها شده است. از این رو، در وضعیت فعلی که شرایط اقتصاد ناپایدار است، باید سایر مولفه‌های اقتصادی مورد بررسی قرار داد تا در نهایت مشخص شود این شرایط به نفع یا علیه بازار سرمایه است.
آنچه مشخص است اینکه رشد اخیر بورس، بر پایه اتفاقات بنیادی شکل نگرفته است؛ پیش از التهابات بازارهای ارز و سکه، حجم معاملات بازار سرمایه اندک بود و با افزایش قیمت‌ها در بازارهای موازی، شاخص بورس هم رشد کرد تا حداقل همان ارزش را حفظ کند. در حالی شاهد اثر افزایش قیمت دلار و سکه بر بازار سرمایه هستیم که بورس نمی‌خواهد از سایر بازارها عقب بماند. البته نباید فراموش کرد که نقدشوندگی بازار سرمایه یکی دیگر از ویژگی‌هایی است که نقدینگی را به سمت این بازار روانه می‌کند، با این حال هنوز سرمایهگذاران جدید به بازار نیامده‌اند. در نهایت 2 عامل مهم بر رشد بازار سرمایه تاثیرگذار بوده است؛ نخست رشد بازارهای جانشین و پس از آن، کم شدن سود صندوق‌های سرمایه‌گذاری و بانک‌ها است.

به حضور پیدا نکردن سرمایه‌گذاران جدید در بازار سرمایه اشاره کردید، در این خصوص توضیح دهید.
با توجه به آمارها و افزایش حجم معاملات به نظر می‌رسد که نقدینگی جدید به بازار سرمایه آمده است، اما این پول به دلیل حضور سرمایه‌گذاران جدید در بورس نیست؛ در واقع، رشد پیوسته و مستمر شاخص بورس تهران هنوز نتوانسته اعتمادسازی کرده و افرادی که مدت‌ها است از این بازار خارج شده‌اند را دوباره برگرداند. از سوی دیگر، معاملات سهام در روزهای اخیر بسیار حرفه‌ای بوده و کار سرمایه‌گذاران مبتدی نیست؛ پس تا امروز رشد شاخص به دلیل معاملات افراد حرفه‌ای بازار بوده و هنوز رالی حضور سرمایه‌گذاران خرد در بازار شروع نشده است.
در گذشته، حرکت رشدی بازار سرمایه از طریق سهام شرکت‌های کوچک آغاز و پس از آن، به شرکت‌های متوسط و سپس بزرگ تکان می‌رسید؛ این در حالی است که رشد کنونی بازار از شرکت‌های بزرگ شروع شده و بعد از حرکت آنها، به سهام کوچک رسیده است. از سوی دیگر، در گذشته نقدینگی از صنعتی به صنعت دیگر در جریان بود، اما در حال حاضر تمام صنایع باهم رشد می‌کنند؛ بنابراین،  به نظر می‌رسد پول سرگردان است.
یکی دیگر از عواملی که بر حضور نداشتن سرمایه‌گذاران خرد بر شاخص بورس صحه می‌گذارد، وجود پول‌های کلان در معاملات است. سرمایه‌گذاران خرد به دلیل ریسک بالای این بازار، هیچ‌گاه تمام سرمایه خود را به بازار سرمایه نمی‌آورند؛ از این رو، معاملات این قشر، عموما در سهام شرکت‌های کوچک انجام می‌شود و پس از به دست آوردن سود به سراغ معاملات با حجم متوسط می‌روند. اما از آنجایی که در حال حاضر بازیگران اصلی بازار سرمایه، فعالان حرفه‌ای هستند، از ابتدا معاملات سهم‌های بزرگ‌تر انجام شد که علاوه بر داشتن سرمایه بیشتر برای خرید، نقدشوندگی‌ بیشتری نیز دارند.
اکنون تغییرات بازار سرمایه نه بر اساس اتفاقات اقتصادی، بلکه بر پایه تغییرات سیاسی و دلار شکل می‌گیرد که این مسئله نگران کننده است. در حال حاضر، بازار از مدار تحلیل اقتصادی خارج شده است و هیچکس برای خرید به دنبال بررسی مولفه‌های بنیادی یا تحلیل نیست.
در حالی تحریم‌های اقتصادی آمریکا در آینده نزدیک اجرایی می‌شود که به نظر می‌رسد، اقتصاد ایران پیش از اجرایی شدن تحریم‌ها به آن واکنش نشان داده است، این مسئله را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
تحریم‌ها هنوز اجرایی نشده است، اما به نظر می‌رسد اقتصاد به پیشوار مشکلات رفته و روز به روز نیز با پیشخور کردن اتفاقات منفی، وضعیت را سخت‌تر می‌کند؛ همین امر عاملی است که دشمنان به هدف خود نزدیک‌تر شوند. در حال حاضر موتور اقتصاد خاموش شده و تمام فعالان اقتصادی چشم به اتفاقات بین‌المللی دوخته‌اند. این در حالی است که نباید چشم به خارج از کشور دوخت و باید تلاش کرد که در این روزهای سخت، باید چرخ اقتصاد با هدایت نقدینگی به بازارهای مولد و کمک به تولیدی‌های داخلی سرپا نگه‌ داشته شود.
چندی پیش سران سه قوه جلسه‌ای داشتند که حاصل آن حمایت از بازار سرمایه برای جذب نقدینگی بود، آیا این مهم می‌تواند رونق را به بورس بیاورد؟
مهم‌ترین عامل رشد و توسعه اقتصادی، ثبات رویه است؛ برای مثال بیش از 3 دهه است که بر توسعه صادرات غیرنفتی تاکید می‌شود و با تلاش بسیار در برخی از بخش‌ها توانسته‌ایم که بازارهای جهانی را تصرف کنیم، اما تمام این تلاش‌ها در مدت زمان کوتاهی به باد می‌رود، چرا که قوانین ثبات لازم ندارند. این چالش در بازار دلار و سکه هم دیده می‌شود که به دلیل نبود سیاست‌گذاری‌های باثبات چالش‌هایی در این بازارهای موازی به وجود می‌آید.
از سوی دیگر، بی‌ثباتی و ابهام در قوانین و رویه اقتصادی، سبب به وجود آمدن رانت برای برخی افراد می‌شود؛ باید به این نکته توجه کنیم که در شرایط کنونی فرصتی برای آزمون و خطا نیست. تمامی مشاوران اقتصادی دولت، طرفدار اقتصاد آزاد هستند؛ اما در عمل این حرف از شعار فراتر نمی‌رود. انتظار نداریم که دولت اقتصاد را رها کند، اما در بهترین حالت سیاست‌گذاری‌ها باید به سمتی حرکت کند که قیمت بازار از طریق عرضه و تقاضا مشخص شود.
زمانی که قیمت دلار 4200 تومان اعلام می‌شود، باید این مسئله در نظر گرفته شود که آیا دولت دلار کافی برای تامین نیاز جامعه دارد؟ زمانی که ثبات در تصمیم‌گیری‌ها وجود ندارد، بازار گمانه‌زنی و شایعات داغ می‌شود و همین عاملی است که مردم برای جا نماندن از صف‌های طولانی دلار و سکه وارد این بازارها می‌شوند و در نهایت فنر طلا و سکه رها می‌شود.
اکنون قیمت سکه طلا در بازار آزاد روز به روز بیشتر می‌شود و برخی از کارشناسان اعتقاد دارند که بازار آتی سکه در این افزایش قیمت نقش دارد؛ بر همین اساس زمزمه‌های جلوگیری از فعالیت بازار آتی شنیده می‌شود؛ به نظر شما آیا قیمت سکه در بازار آزاد از بازار آتی سیگنال می‌گیرد؟
به طور حتم وجود بازار آتی سکه می‌تواند آرامش بازارهای آزاد را به همراه داشته باشد؛ بازار آتی سکه بازاری منسجم و متشکل در بازار طلا و ابزاری بسیار کارا و ضروری است و اگر این بازار وجود نداشته باشد، تنظیم بازار طلا و سکه بسیار سخت می‌شود.
اما وقتی بحث مالیات در این بازار مطرح می‌شود، این بازار جذابیت خود را از دست می‌دهد؛ مگر می‌شود قیمت طلا و دلار افزایش پیدا کند و سکه رشد قیمتی نداشته باشد؛ پس چرا گناه بالا رفتن قیمت سکه را به گردن بازار آتی سکه می‌اندازند؟ با این حال با سرکوب بازارهای مالی نه تنها مشکلات حل نخواهد شد، بلکه ریسک سرمایه‌گذاری افزایش یافته و تقاضای سفته‌بازی راهی بخش واقعی بازارها می‌شود.
بنابراین، باید ابزارهای مالی گسترش یابد و به قدری و متنوع داشته باشد که نیاز همه سرمایه‌گذاران در بازارهای مالی برآورده شود تا به بخش واقعی اقتصاد لطمه وارد نشود. گروهی از افراد برای تامین نیازهای خود و عده‌ای دیگر با انگیزه‌های سرمایه‌گذاری وارد این بازار می‌شوند؛ افرادی که با انگیزه سرمایه‌گذاری وارد بازار طلا می‌شوند، لزوما به خود دارایی علاقه ندارند و با معاملات مشتقه کسب سود می‌کنند.
فردی که با هدف سرمایه‌گذاری و کسب سود وارد بازار سکه می‌شود؛ می‌تواند به وسیله بازار آتی تقاضای مورد نیاز خود را تامین کند. همچنین نمی‌توان ناقض تقاضای سرمایه‌گذاری در بازار سکه باشیم، بنابراین، توسعه بازارهای مالی مانند قراردادهای آتی که در کل دنیا، نیازهای سرمایه گذاری را تامین می‌کنند، می‌تواند در بازار ایران کارایی لازم را داشته باشد.