پایگاه اطلاع رسانی عصر بازار - الزامات یکسان سازی نرخ ارز چیست؟

به گزارش پایگاه خبری «عصربازار» به نقل از اقتصادنیوز، اوایل دهه 80 بود که ارز در اقتصاد کشور تک نرخی شد و دیگر خبری از ارز بانکی، دولتی و بازار آزاد نبود، روشی که در حال حاضر به آرزوی اقتصاد بدل شده و کمتر کسی بعد از نوسانات سال 90 و 91 به یاد دارد که تک نرخی در کشور وجود داشته است.

تک نرخی که اگر با مدیریت شناور تا به امروز ادامه داشت دیگر شاهد اتفاقات ناخوشایند سال 90 و 91 نبودیم، سالی که برخی افراد برای فروش کالای خود دلار گران را بهانه کردند و به اقتصاد خانوار ضربه زدند، در سال‌های نامبرده به لحظه نرخ جدیدی برای انواع ارز اعلام می‌شد و کار را به جایی رسانده بود که دلالی کسب و کار اول بسیاری از مردم شده بود.

ارز تک نرخی تا چند ماه پیش که توافق هسته‌ای به سرانجام نرسیده بود به دست فراموشی سپرده شده بود و با صحبت‌های رئیس کل بانک مرکزی در رابطه با ارز تک نرخی خاک فراموشی از این موضوع کنار زده شد.

بر اساس این گزارش، در اقتصاد کشور و در شرایط فعلی تمام فعالیت‌های اقتصادی ایران به دلار گره خورده است و با نوسانات بازار گره مشکلات اقتصادی تنگ‌تر می‌شود از این رو نیاز به ارز تک‌نرخی در کشور بسیار احساس می‌شود.

در این رابطه چند تن از کارشناسان بازار ارز، تجار و کارشناسان اقتصاد نظرات قابل توجهی دارند.

نام و سمت کارشناس	نظر کارشناس
پویا جبل عاملی، اقتصاددان	درحال حاضر در پی دیرکرد اعلام تک نرخی در اقتصاد شاهد شکاف بسیار بین دو نرخ دلار مبادلاتی و آزاد هستیم، این موضوع کار را بسیار سخت کرده و اگر بانک مرکزی بخواهد با جهش بسیار تک نرخی را اعلام کند، هزینه بسیاری برای اقتصاد به همراه دارد.
بها‌الدین حسینی‌هاشمی، کارشناس بازار پولی و مالی	در حال حاضر شرایط برای تک نرخی کردن آماده نیست و دولت‌ها به دنبال آن هستند تا نرخ ارز آزاد و نرخ ارز دولتی به خودی خود یکسان شود تا در نهایت اعلام تک نرخی صورت بگیرد.
علی خسروشاهی، کارشناس بازار ارز	تک نرخی کردن ارز قطعا به جلوگیری از رانت و نوسانات کمک شایانی خواهد کرد و در چند سال گذشته یکی از ریشه‌های فسادهای مالی چند نرخی بودن ارز بوده است. دولت با توجه به نرخ تورم و شرایط اقتصادی کشور نرخ تک نرخی را شناور اعلام خواهد کرد و راه‌اندازی بورس ارز در این راستا است. اجرا و به ثمر نشستن تمام موارد در رابطه با نرخ ارز همچون تک نرخی کردن و بورس ارز در گرو عدم کسری بودجه دولت است.
مسعود خوانساری، رئیس اتاق بازرگانی تهران	خواسته صنعتگران و تاجران، حذف رانت ارزی و ارز دو نرخی توسط دولت است. صنعتگران و فعالان اقتصادی خواستار ثبات در سیاست‌های ارزی هستند و نوسانات پشت سر هم و بدون پایه کارشناسی را به هیچ عنوان توصیه نمی کنند. بخش واقعی اقتصاد ایران خواستار اصلاح نرخ ارز است اما این اصلاح به مفهوم واقعی شدن نرخ دلار و از بین رفتن رانت‌هایی است که اکنون پیش روی ارز دو نرخی در اقتصاد ایران وجود دارد
محسن بهرامی‌ارض‌اقدس، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران	به نظر می‌آید، اگر دولت بتواند نرخ ارز را در محدوده نرخ فعلی با توجه به آنکه دولت نرخ ارز مبادله‌ای را نیز افزایش داده و این نرخ از سه هزار تومان عبور کرده، تثبیت کند، احتمال تک‌نرخی شدن ارز نیز وجود دارد. پیش بینی می‌شود با آزادسازی منابع ارزی کشور بعد از اجرای برجام، دولت بتواند نرخ تک‌نرخی ارز را تثبیت کند و برای یک دوره طولانی در همین حد‌و‌اندازه نگه دارد.

حسین توکلیان، عضو پژوهشکده پولی و بانکی	بهترین زمان اجرای یکسان‌سازی نرخ ارز پس از اجرای برجام است که شرایط ثبات اقتصادی بیشتر نمود خواهد یافت و این مساله باعث می‌شود بانک مرکزی در شرایط عادی به تک‌نرخی کردن ارز اقدام کند. در این راستا نیز باید سیاست‌های پولی و مالی با یکدیگر منطبق باشند. اگر بانک مرکزی سیاست نزدیک شدن نرخ ارز دولتی با نرخ ارز بازار را در پیش گرفته است باید سیاست‌های مالی هم در این راستا باشند. دولت با پایین نگه داشتن نرخ دلار دولتی به دنبال کمک به بخش تولید و مانع شدن از افزایش هزینه‌های تولید‌کنندگان است اما بانک مرکزی نیز به عنوان سیاستگذار پولی نگران حفظ ثبات بازار ارز و کنترل تورم است. اگر بانک مرکزی بخواهد این دو هدف را محقق کند چاره‌ای جز قیمت‌گذاری صحیح پول ملی و تک‌نرخی کردن ارز ندارد.
حامد سلطانی‌نژاد، مدیرعامل بورس کالای ایران	می دانیم که عمده عدم شفافیت به معاملات فردایی بازار ارز (معاملات سفته بازی) برمی گردد. این معاملات اگرچه شکل معاملات آتی را دارند اما استاندارد نیستند و مدیریت پوشش ریسک ندارند. بنابراین معاملات فردایی اگر در مکانیزیم بازار شفاف آتی ارز انجام گیرد خود به خود بخش قابل توجه معاملات ارزی شفاف خواهند شد. بنابراین اگر قبول داشته باشیم بخشی از بازار ارز در معرض شدید تقاضای سفته بازانه قرار دارد باید هر چه سریعتر معاملات آتی ارز را فراهم کنیم. نباید منتظر باشیم که حتما تک نرخی شدن ارز انجام شود و پس از معاملات آتی ارز راه اندازی شود. در این شرایط بازار ارز با توجه به فاصله حدود600تومانی نرخ دلار مبادلاتی با نرخ دلار در بازار آزاد ممکن است تک نرخی کردن کار بسیار سخت و زمانبری باشد. بنابراین می توانیم مبنای هدف را معاملات فردایی بازار ارز قرار دهیم و این معاملات را به بازار آتی هدایت کنیم تا حداقل از ناحیه کمتر با نوسانات ارزی مواجه شویم. به هر شکل در جلسه اخیر شورای عالی بورس، بانک مرکزی با کلیات راه اندازی معاملات آتی ارز موافقت کرده است اما پیش نیازهای در این زمینه چون نرخی شدن ارز مطرح شده است. اما قرار است این موارد در جلسه دیگری در این شورا به بحث و بررسی گذاشته شود و ممکن است هم سیاست گذاران به این نتیجه برسند که قبل از تک نرخی شدن ارز ، معاملات آتی ارز راه اندازی شود.
سیدکمال سیدعلی، معاون اسبق ارزی بانک مرکزی	اگر یکسان‌سازی نرخ ارز بعد از اجرای برجام انجام شود برخلاف تصوراتی که وجود دارد، نه‌تنها خروجی ارز نداریم بلکه ورودی ارز به داخل کشور افزایش خواهد یافت. چرا که تفاوت نرخ بهره داخل و خارج از کشور و عدم افزایش نرخ ارز با توجه به تورم باعث خواهد شد تا سرمایه‌گذار خارجی با اطمینان بیشتری وارد اقتصاد ایران شود. چرا که سرمایه‌گذار این اطمینان را دارد وقتی ارز خود را به ریال تبدیل می‌کند و مثلاً در بورس تهران سرمایه‌گذاری می‌کند، دیگر این دغدغه را ندارد که ممکن است نرخ دلار افزایش پیدا کند و سرمایه خود را از دست بدهد. حتی در سال‌های 1381 و 1382 چون ارز تک‌نرخی بود بسیاری از سرمایه‌گذاران خارجی وارد بورس ما شدند و سود هم بردند. حتی یکی از دلایل ایجاد حباب در بورس تهران در آن مقطع به دلیل افزایش سرمایه‌های ورودی از خارج کشور بود. در حال حاضر نیز این امکان وجود دارد با یکسان‌سازی نرخ ارز بازهم شاهد ورود چشمگیر سرمایه‌گذاران خارجی در بورس تهران باشیم.