عصر بازار- هفتهنامه اکونومیست، سرمقاله جدیدترین شماره خود را (که نسخه چاپی آن فردا منتشر میشود) به بررسی بازار تکنولوژی چین اختصاص داد و نوشت: کاریکاتور غربی شرکتهای اینترنتی چینی نیاز به راهاندازی مجدد دارد.
به گزارش پایگاه خبری «عصربازار» به نقل از اقتصادنیوز، گوگل از چین خارج شده، فیسبوک مسدود شده و آمازون برای پیشرفت سخت در تلاش است. اگر دلیل بیشتری نیاز باشد تا بگوییم بازار تکنولوژی چین از جهان جدا شده، به نظر میرسد این هفته شواهدی قطعی را ارائه خواهد کرد.
اوبر (Uber)، یک سرویس خدمات همسفری آنلاین، که باارزشترین استارتآپ دنیا محسوب میشود، تصمیم گرفته تا واحد محلی خود را به شرکت دیدیچوکسینگ، رقیب چینی خود به فروش برساند. رویای چینی این شرکت ( همانند بسیاری از شرکتهای دیگر) بر باد رفته است.
برای بسیاری، درسهای این تسلیم کاملا روشن است. چین مجموعه الجزایر گالاپاگوس تکنولوژی است، محیط مشخص و مجزایی که در آن تنها شرکتهای محلی موفق میشوند. شرکتهای چینی به وسیله مقررات دولت و فایروال بسیار عالی از رقابت با خارجیها مصون هستند و این مصونیت به این معناست که این شرکتها نیازی به نوآوری نداشته و تنها با کپیبرداری از مدلهای کسبوکار توسعه یافته در غرب میتوانند موفق شوند. به طور خلاصه شرکتهای چینی استعداد خود را در تقلید به خوبی نشان دادهاند.
در نگاه اول، به نظر میرسد عقبنشینی اوبر با توجه به عملکرد این استارتآپ در چین، منطقی بوده است. این استارتآپ با واگذاری بازار چین به دیدی روی بازار داخلی و کشورهای دیگر متمرکز خواهد شد. بخشی از دلیل تسلیم اوبر ناشی از مقرراتی بوده که در اواخر جولای توسط مقامات چینی اعمال شد، اوبر سالانه 1 میلیارد دلار صرف ایجاد انگیزه در رانندگان چینی میکرد. حالا دیدی، شرکت پیشرویی که در سال 2012 تاسیس شد میتواند به تنهایی سلطه بازار چین را در اختیار بگیرد. موضوعی که تصویری مثبتتر از شرکتهای تکنولوژی چینی ایجاد میکند.
گرفتن پیام
داستان معمول طبیعت ایزوله بازار چینی این است که شرکتهای خارجی توسط یکدیگر یا به وسیله رگولاتورها به بنبست میخورند. دولت در واقع رقابت را در بخشی از مناطق ( بخشهایی که چینیها به طور متوسط از شرکتهای غربی عقبتر هستند) محدود کرده تا شرکتهای داخلی رشد بیشتری کند. برای مثال موتور جستجوی بایدو (Baidu) یا رنرن(Renren) که به عنوان جایگزینی برای فیسبوک ایجاد شد. اما چین آنطور که منتقدان اعلام میکند غیرقابل رسوخ نیست.
واتسآپ، محبوبترین اپلیکیشن پیامدهی دنیا، که در اختیار شرکت فیسبوک است به طور آزادانه در چین قابل اجرا و فعالیت است اما در مقایسه با ویچت در بازار چین از محبوبیت کمتری برخورد است. چین همچنین بزرگترین بازار آیفونهای اپل محسوب میشود. و اوبر تلاش شجاعانهای را برای تثبیت خود در چین انجام داد. داشتن 17.7 درصد از سهام دیدی جایزه همین تلاش شرکت اوبر است. با این حال غولهای تکنولوژی چینی بین خود و بقیه دنیا دیواری نکشیدهاند. آنها در استارتآپهای آمریکایی نظیر اسنپچت و لیفت سرمایهگذاری کرده و شرکتهای بازیهای موبایلی چون سوپرسل از فنلاند را خریداری کردهاند.
حضور داشتن در بازار چین بسیار خوب است، اما اگر شما برنده بازی نباشید برایتان گران تمام خواهد شد. این موضوع اعتبار بسیار کمی به شرکتهای تکنولوژی پیشرو در چین داده است. کسبوکار همسفری، همانند بسیاری از کسبوکارهای آنلاین دیگر یک دوئل است و برنده تمام سهم بازار را از آن خود میکند. زمانی که دیدی در سال 2015 از ادغام دو شرکت داخلی تشکیل شد؛ اوبر غیرقابل رقابت بود.
در سراسر جهان، اوبر پنج سال پس از آغاز کسبوکار خود، میلیاردها راننده و مسافر را تا انتهای سال 2015 پوشش میداد و دیدی در چین به تنهایی 1.4 میلیارد کاربر داشت. اوبر در تلاش برای بالابردن سهم بازار خود در چین به بالای 10 درصد بود. دیدی با درک فرهنگ محلی، ترکیب بتر با شبکههای اجتماعی و همراهی با رانندههای تاکسی از همان ابتدا به خوبی بازار چین را در دست گرفت.
وی چت ماهانه بیش از 700 میلیون کاربر دارد و ترکیبی از پیامدهی، تماس صوتی، قابلیت مرورگری، بازی و پرداخت را در خود جای داده است. این نرمافزار برای هرکاری از پرداخت بلیط پارکینگ گرفته تا رزرو وقت ملاقات بیمارستان، سفارش غذا یا پرداخت یک فنجان قهوه مورد استفاده قرار میگیرد. وی چت دیگر تنها یک اپلیکیشن برای سیستم عامل موبایل نیست بانک HSBC ارزش این اپلیکیشن را بیش از 80 میلیارد دلار برآورد کرده است. برای کاربران چینی نرمافزارهای غربی چیز تازهای ندارند.
ویچت جواب دندانشکنی به کسانی داد که معتقد بودن شرکتهای چینی هیچ خلاقیتی از خود ندارند. ولی این شرکت تنها نمونه نیست. شرکت علیبابا نیز تجارت الکترونیک چینی را با ترفند هوشمندانه پرداخت در محل آغاز کرد و بین فروشندگان و خریداران اعتماد ایجاد کرد. این شرکت هماکنون خدماتی چون بازاریابی دیجیتال و درخواست ویزا را ارائه میدهد. اپلیکیشن همسفری دیدی شامل خصوصیات تازهای چون خدمات تقاضای اتوبوس و آزمایش رانندگی خودروی جدید است. سینا ویبو، مشابه چینی توئیتر، یک سیستم پرداخت درون شبکه ایجاد کرده که توییتر فاقد آن است. با استفاده از درآمد و پرداخت، کالاهای مجازی و بازی، شرکتهای اینترنتی چینی نسبت به رقبای غربی خود، وابستگی کمتری به تبلیغات آنلاین دارند.
در نتیجه، در حال حاضر انتقال ایده میان چین و غرب دو طرفه شده است. تلاشهای فیسبوک برای ایجاد سیستم پرداخت و تجارت روی اپلیکیشن مسنجر خود الهام گرفته از ویچت بوده و اشتیاق گوگل، فیسبوک و مایکروسافت برای ایجاد باتها نیز از ایدههای شرکتهای چینی نشئت میگیرد.
اژدهاهای دیجیتال
سیاستگذاران باید چین را مورد مطالعه قرار دهند. هیچ جای دیگری از دنیا نمیتواند مزایا و معایب یکهتازی در بازارهای دیجیتال را نشان دهد. همانطور که ویچت نشان داد، یک نرمافزار تک غالب، به ویژه با داشتن قابلیت سیستم پرداخت، به طرز خارقالعادهای برای کاربران راحت خواهد بود.
اما انحصار میتواند به عنوان یک خطر نیز باشد. در حال حاضر دیدی 90 درصد از سهم بازار را در اختیار داشته و رقیب جدیای را در کنار خود نمیبیند، میشود انتظار داشت که به مرور زمان مسافران پول بیشتری و رانندگان پول کمتری را پرداخت کنند. چگونگی ایجاد تعادل میان راحتی و تسلط پرسش بزرگی است که قانونگذاران در عصر دیجیتال باید به آن پاسخ دهند. یک درس کاملا مشخص است: در مقایسه با رنرن و بایدو، دیدی و ویچت از شکست رقبای خود قویتر شدهاند. اگر پیشگامان تکنولوژی چین هدف خود را تبدیل شدن به قهرمانهای واقعی جهانی قرار دهند آنگاه ترسی از رقابت نخواهند داشت.