عصر بازار- "بزرگترین مشکل پتروشیمی زنجان، نحوه تشکیل اولیه آن یعنی پذیرهنویسی اولیه است؛ در کشورهای توسعهیافته، طبق قانون یک شرکت تا زمانی که پروژه است، نمیتواند از مردم برای سهامدار شدن پول بگیرد.
به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار» ، در ایران نیز قوانین و سازمان بورس و اوراق بهادار اجازه چنین کاری را نمیدهند، اما متاسفانه در آن سالها قانون برای بعضیها رعایت نشد و طرحهایی مانند زنجان، لردگان و گلستان، با سهام عام شروع به کار کردند و همین امر سنگ بنای کج آنها شد."
محمدرضا مدیری، مدیرعامل پتروشیمی زنجان با بیان مطلب بالا در گفتوگو با "بازار امروز"، مهمترین مشکل پتروشیمی زنجان که پس از گذشت یک دهه از کلنگزنی، هنوز نتوانسته به مرحله عملیاتی برسد را فرا قانونی عمل کردن آن سالها عنوان میکند. در ادامه این گفتوگو به بررسی وضعیت این پتروشیمی پس از 10 سال از شروع کار آن میپردازیم.
وضعیت کنونی پتروشیمی زنجان (تقریبا بعد از گذشت 10 سال از کلنگزنی آن) به چه ترتیبی است؟ و این مجموعه تا کنون به چه میزان پیشرفت فیزیکی داشته؟ و چه زمانی به بهرهبرداری میرسد؟
پیشبینی میشود که در سال جاری ساخت طرح پتروشیمی زنجان آغاز شود؛ بزرگترین مشکل این شرکت را میتوان نحوه تشکیل اولیه آن دانست، در حقیقت پتروشیمی زنجان یک شرکت سهامی عام است که با پذیرهنویسی اولیه تاسیس شد. در کشورهای توسعهیافته، طبق قانون یک شرکت تا زمانی که پروژه است، نمیتواند از مردم برای سهامدار شدن پول بگیرد و شرکت باید به سوددهی برسد تا اجازه عرضه سهام به عموم مردم یا به اصطلاح IPO شدن را پیدا کند.
اساساً مراجعه به پول عموم مردم یا به اصطالح Fund Public مستلزم نظارت نهاد ناظر است که قواعد و احتیاطات خودش را دارد؛ در ایران نیز قوانین و سازمان بورس و اوراق بهادار اجازه چنین کاری را نمیدهند، اما متاسفانه در آن سالها قانون برای بعضی رعایت نشد و طرحهایی مانند زنجان، لردگان و گلستان، با سهام عام شروع به کار کردند و همین امر سنگبنای کج آنها شد. از آنجایی که پتروشیمی لردگان متولی و یک سهامدار غالب که تصمیمگیری کند، داشت؛ توانست مشکلات خود را حل کند.
حتی براساس پیشبینیها، طرح تولید اوره و آمونیاک الین شرکت در سال جاری به بهرهبرداری میرسد، اما پتروشیمی گلستان و زنجان این متولی را نداشتند. پتروشیمی زنجان از انتهای 93 و ابتدای سال 94، سهامداران عمدهای پیدا کرد که توانستند کار را جلو ببرند؛ به طوری که اکنون پتروشیمی زنجان توانسته تأمین مالی را به مراحل نهایی برساند؛ این در حالی است که پتروشیمی گلستان هنوز نتوانسته این مسیر را طی کند.
بر اساس گفتههای شما، در سال جاری شاهد آغاز به کار پتروشیمی زنجان پس از گذشت یک دهه از کلنگزنی آن خواهیم بود؟
ساخت به آن معنا که سهامداران و به خصوص دولتیها دوست دارند تا در پروژه سر و صدا راه بیافتد و عملیات خاکی و ساختمانی عظیم دیده شود، امکانپذیر نیست. در واقع 90 درصد بخشی که پیش از خرید تجهیزات امکانپذیر بوده، در دورههای قبلی مدیریت اجرا شده است.
در حال حاضر بخشها و جبهههای کاری کوچکی باقی مانده است و برای مثال میتوانیم اجرای سیویل واحد یوتیلیتی را فعال، ساختمانهای غیرصنعتی را احداث و خط انتقال برق را بکشیم. زیرا در دوره مأموریت من، خط لوله انتقال گاز و حدود 10 کیلومتر از مجموع 14 کیلومتر خط لوله انتقال آب احداث شد. بنابراین تا زمانی که تجهیزات حمل نشود، جبهه کاری عمدهای وجود ندارد. اما به محض حمل تجهیزات، کار ساخت و نصب آغاز خواهد شد و بنابراین عملیات ساخت پتروشیمی زنجان در کارگاههای تأمینکنندگان و سازندگان تجهیزات و ماشینآلات (نه در سایت زنجان) شروع میشود.
به این ترتیب، از زمانی که LC داشته باشیم، این مهم آغاز میشود و آمادهایم که به محض گشایش اعتبار اسنادی، بیش از 100 میلیون یورو کالا و تجهیزات سفارش بگیریم. بنابراین، به عنوان مدیرعامل پتروشیمی زنجان میتوانم بگویم که این امر را آغاز ساخت پتروشیمی زنجان میدانم؛ چرا که اگر پیشرفت پروژه به بیش از 70 درصد برسد، دیگر متوقف نمیشود و باقی منابع مالی ساخت و تکمیل آن نیز تأمین خواهد شد. البته از نظر برخی از کارشناسان، شروع به کار پتروشیمی باید همراه با مشغول شدن یک هزار نفر باشد. البته این شرایط هم در سال 98 و 99 اجرایی میشود.
به بحث تامین مالی پتروشیمی زنجان اشاره کردید، این امر از چه طریقی انجام شده است؟
برای ساخت و تکمیل طرح پتروشیمی زنجان به اعتبارات ارزی و ریالی نیاز است؛ این در حالی است که آورده سهامداران و افزایش سرمایه دو منبع اصلی تامین طرح پتروشیمی زنجان هستند. بر این اساس، مجوز افزایش سرمایه را از یک هزار و 668 میلیارد ریال به 7 هزار میلیارد ریال، یعنی 700 میلیارد تومان را در سال 96 اخذ کردهایم.
این طرح در دو مرحله عملیاتی میشود، در مرحله اول سرمایه از یک هزار و 668 به 3 هزار و 500 میلیارد ریال و در مرحله بعد برای رسیدن به 7 هزار میلیارد ریال گام برمیدارد. اکنون در میانه افزایش سرمایه مرحله اول یعنی از 1668 به 3500 میلیارد ریال هستیم و به عبارت دیگر، دوره پذیرهنویسی اولیه تمام شده و به زودی حراج پذیرههای استفاده نشده انجام میشود.
با این اوصاف، پیشبینی میکنیم که تا پایان اردیبهشت ماه امسال، مرحله اول افزایش سرمایه طرح پتروشیمی زنجان به پایان برسد و در مرحله بعد و برای سال سوم هم به منابع ریالی نیاز داریم؛ اما براساس مصوبه بانک ملی افزایش سرمایه تا 700 میلیارد تومان تا پیش از بهرهبرداری از پروژه الزام شده است.
بنابراین، برای رسیدن به این میزان مقداری افزایش سرمایه و باقی از روشهای دیگر از جمله آورده سرمایهگذاران تأمین خواهد شد. در مورد بخش تأمین منابع مالی ارزی هم یک اعتبار اسنادی به میزان 383 میلیون یورو گشایش خواهد شد که 80 درصد از محل منابع صندوق توسعه ملی و 20 درصد آورده پتروشیمی زنجان تامین میشود.
از اینرو، پس از اعلام پذیرش صندوق توسعه ملی در 12 شهریور 96، مدارک مورد نیاز ارائه و در حال حاضر مسیر تصویب مصوبه ارزی طی میشود. بنابراین بعد از مسدودی ارز مورد نیاز نزد بانک مرکزی، سایر کارهای اداری مربوط به گشایش اعتبار اسنادی، باید در بانک ملی که بانک عامل طرح است، انجام شود.
اولین ردیف خط اعتباری طرح پتروشیمی زنجان چه زمانی گشایش پیدا میکند؟
در خصوص زمان باز شدن LC در بانک ملی، با توجه به پیچیدگی کارهای بانکی نمیتوان زمان دقیقی را اعلام کرد. با این حال طبق روال تا دو ماه بعد از مسدودی، اعتبار اسنادی باید گشایش شود.
چندی پیش طرح پتروشیمی اوره و آمونیاک زنجان به دلیل نبود تامین منابع مالی متوقف شد. برای ساخت و بهرهبرداری از این طرح به چند میلیون یورو سرمایهگذاری نیاز است؟
کل حجم سرمایهگذاری طرح زنجان حدود 600 میلیون یورو برآورد میشود و از این میزان، حدود 110 میلیون یورو انجام شده است. از سوی دیگر، 383 میلیون یورو اعتبار اسنادی گشایش میشود و باقی آن را نیز، شرکت تأمین میکند.
تا امروز چه اقداماتی برای به بهرهبرداری رسیدن طرح پتروشیمی اوره و آمونیاک زنجان انجام شده است؟
در طرح پتروشیمی زنجان به دلیل توقفهای متوالی و تأمین نشدن منابع مالی، قرارداد تأمین لیسانس اوره و آمونیاک هر دو پایان یافته بود. لیسانس اوره از استامیکربن هلند و آمونیاک از شرکت کازاله سوئیس خریداری شده بود. سال گذشته قرارداد لیسانس اوره را به روز و آخرین ویرایش لیسانس استامیکربن را برای خط اوره با آخرین دانش فنی ممکن خریداری شد که این قرارداد برای 66 ماه معتبر است.
در شرایط کنونی، پتروشیمی زنجان همه تعهدات خود بعد از قرارداد جدید را از محل منابع خودش پرداخت کرده است و روابط بسیار خوبی با صاحب دانش فنی دارد. با وجود امضای قرارداد جدید تأمین لیسانس اوره با شرکت استامیکربن هلند، اما قرارداد آمونیاک با شرکت کازاله سوئیس هنوز امضا نشده است و مذاکرات شرکت اروپایی برای تمدید قرارداد خرید در حال نهایی شدن است.
در مورد مهندسی پایه تقریباً 100 درصد کارها انجام شده و مهندسی تفصیلی از پیشرفتی حدود 50 درصدی برخوردار است. البته تا زمانی که تجهیزات را سفارش ندهیم، نمیتوان پیشرفت بیشتری در مهندسی تفصیلی داشته باشیم. در مجموع و تا زمانی که LCگشایش نیابد و تجهیزات سفارش داده نشود، ادامه مهندسی تفصیلی غیرممکن است.
در صورت اجرایی شدن طرح آمونیاک و اوره پتروشیمی زنجان، این شرکت چند درصد از نیاز داخلی را تامین میکند؟
در آینده هر یک از مجتمعهای تولیدکننده اوره و آمونیاک باید 20 درصد از نیاز داخلی را تأمین کنند؛ از اینرو، شرکتهای تولیدکننده اوره موظف هستند که به میزان نیاز داخلی تقسیم بر ظرفیت کل کشور، از تولید خود را به شرکت تعاونی خدمات حمایتی کشاورزی بدهند.
در حال حاضر، کل نیاز اوره کشور حدود 5/2 میلیون تن در سال است و از طرفی هدفگذاری تولید اوره کشور پس از بهرهبرداری از طرحهای جدید پتروشیمی حدود 5/12 میلیون تن است. اگر زمانی که پتروشیمی زنجان به تولید میرسد، همه طرحها به تولید رسیده باشند، باید 20 درصد تولید خود را روانه بازارهای داخلی و حدود 850 هزار تن اوره مازاد بر تأمین نیاز داخلی را در قالب محمولههای صادراتی روانه بازارهای جهانی کنیم. البته چون زنجان در منطقه کشاورزی قرار دارد، میتوان با شرکتهای دیگر، اوره سوآپ کنیم. با این حال، هدف ما این است که بتوانیم بخشی از اوره تولیدی را در سواحل جنوب فروخته و باقی را به کشورهای ترکیه، حوزه آسیای میانه، مرکزی، قفقاز و شمال عراق صادر کنیم.