عصر خودرو

گام های بلند دولت یازدهم در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی

عصر بازار- بی گمان زمانی که در مورد مزیت نسبی جمهوری اسلامی ایران صحبت می شود، حوزه نفت، گاز و پتروشیمی در صدر حوزه های دارای مزیت نسبی جهت تجارت با کشورهای جهان، قرار دارد. بحث مزیت نسبی در تجارت بین الملل و منتفع شدن از روابط تجاری کاربردهای مهمی در اقتصاد دارد.

گام های بلند دولت یازدهم در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی
نسخه قابل چاپ
پنجشنبه ۰۵ آذر ۱۳۹۴ - ۱۴:۲۴:۰۰

    به گزارش پایگاه خبری «عصربازار» به نقل از ایرنا، براساس تئوری های تجارت بین الملل معمولا کشورهایی که دارای منابع طبیعی خاصی هستند می توانند کالایی را که در آنها از این منابع استفاده می شود با قیمت کمتری تولید کنند و با افزایش دانش و تجربه، کیفیت تولید را بالابرده و در تجارت با سایر کشورها سود قابل ملاحظه ای کسب نمایند. در تحریم های ظالمانه که سعی بر بستن دروازه های تجاری دنیا بر روی اقصاد کشورمان دارد، نگرانی هایی از این بابت وجود دارد. اگر به الگوی اقتصاد مقاومتی نگاه کنیم عبارات اساسی مانند ‹‹افزایش تولید و صادرات محصول››، ‹‹حمایت همه جانبه و هدفمند از صادرات کالاها››، ‹‹تشویق سرمایه گذار خارجی››، ‹‹ استفاده از دیپلماسی در جهت حمایت از هدف های اقتصادی››، ‹‹استفاده از ظرفیت های سازمان های بین المللی و منطقه ای›› که اهمیت تجارت بین الملل را مورد تاکید قرار می دهد، وجود دارد.
    ضرر و زیان ناشی از محروم شدن از این بازارهای جهانی در نتیجه از دست دادن سهم ما از تجارت به دلیل کاهش میزان صادرات نفتی که در تولیدات آن دارای برتری هستیم، کمبود منابع ارزی مورد نیاز اقتصاد را نیز در پی دارد و همچنین عواقب نامطلوبی از لحاظ فنی و اقتصادی وجود دارد.
    از این رو دولت تدبیر و امید برای جلوگیری از تدام روند از دست دادن بازارهای جهانی و کاهش سرمایه گذاری در این صنایع، برنامه ریزی صحیح و دقیقی را از طریق دیپلماسی برای برداشتن تحریم و هموار نمودن مسیر استفاده از مزیت نسبی کشور در تولیدات صنایع نفت، گاز و پتروشیمی آغاز و به درستی اجرا نمود. زنجیر تحریم های ظالمانه چند دهه اخیر با خردورزی دولت تدبیر و امید و تحت هدایت و حمایت رهبر معظم انقلاب و تلاش شبانه روزی فرزندان متدین و غیور کشورمان گسست و رویکرد رئیس جمهور محترم مبنی بر اینکه مذاکرات هسته ای گام اول برای رسیدن بر بام تعامل سازنده با جهان است، مسیر روشنی را فراروی مدیران قرار داد. زیرا به بیان معظم له در دنیای امروز پیشرفت، توسعه، ثبات و امنیت در منطقه و جهان بدون همکاری و هماهنگی امکان پذیر نیست، فصل نویی را فراروی فعالان این صنایع قرار داد و هزینه های زیادی که فراروی کشور بود را با درایت و تیز هوشی برداشت.

    * شکوفایی صنایع نفت، گاز و پتروشیمی در شرایط تحریم و فرصت طلایی برای پساتحریم
    در سالیان اخیر تحریم های ظالمانه در حوزه های بانکی، مالی، نفتی، گازی، پتروشیمی، تجاری، بیمه، حمل و نقل به بهانه برنامه هسته ای ایران توسط اتحادیه اروپا و آمریکا وضع شده بود. این تحریم ها آرام آرام، فرصت استفاده از مزیت نسبی تجارت با کشورها را از بین می برد. در نتیجه این تحریم ها، سهم ایران از بازار نفت و پتروشیمی کاهش پیدا می کرد و در بازار گاز نیز با محدودیت های فراوانی مواجه بودیم.
    در ابتدای اجرای توافق برجام، قطعنامه­ های تحریمی ناعادلانه شورای امنیت سازمان ملل متحد، شامل کلیه تحریم های اقتصادی و مالی تحمیل شده علیه کشورمان، در قالب یک چارچوب مورد تفاهم و از طریق صدور یک قطعنامه جدید به یکباره لغو می گردید. نگاهی به ادامه روند تحریم، اگرچه دستاوردهای در حوزه تکنولوژی و ساخت داخل به همراه داشته اما از سوی دیگر مشکلات فنی و اقتصادی بزرگی هم به همراه داشته است.
    در نتیجه این تحریم ها تولید نفت کاهش پیدا کرد و کاهش سقف تولید به معنی از دست دادن مشتری ها خارجی است که سالها با وجود استراتژی های متفاوتی که در بازار وجود دارد جذب بازار ایران شده اند.از دست دادن این مشتری ها باعث می شود که فرآیندهای تولیدی پالایشگاه ها و مراکز تولیدی که آنها براساس مشخصات نفت ایران طراحی نموده اند، تغییر پیدا کند و کشورهای صادرکننده و رقیب ایران برای جذب مشتریان کشورمان امتیازات ویژه ای حتی برای کوتاه مدت قایل شوند که در این صورت بازگشت آنها برای تجارت با ایران بسیار مشکل خواهد بود.
    به عبارت دیگر ادامه این روند باعث می شود مشتری های ثابت نفت از دست برود و بازگشت آنها به بازار ایران مشکل یا تابع شرایط سخت تری است. از طرف دیگر با کاهش میزان تولید نفت، امکان زیان هایی فنی در نتیجه تغییر در فرایند تولید و تکیه بر برداشت صیانتی از مخازن نفت وجود دارد. در صنعت گاز با این فرض که تمام گاز تولیدی در داخل مصرف می شود، باز هم می دانیم که همراه گاز طبیعی علاوه بر متان، معیانات گازی و اتان پروپان و هیدروکربورهای سنگینتر نیز تولید می شود که قابلیت صادرات دارند. درصورت تولید گاز، معیانات گازی و هیدروکربورهای سنگین تولید می شود که در صورتی که مشتری برای آنها وجود نداشته باشد هزینه نگهداری آن به دلیل نیاز به مخازن بزرگ و تجهیزات دقیق، بسیار بالا است.
    صنعت پتروشیمی در ایران توانایی تولید محصولات با قیمت پایین تر از بازار جهانی را به دلیل وجود خوراک مناسب و سالها تجربه، دارد. ادامه تحریم ها علاوه بر مشکلات ناشی از تهیه کالاهای سرمایه ای و دستیابی به تکنولوژی های برتر، فروش محصولات را با مشکل روبرو می کند.
    دولت تدبیر و امید با علم به این مشکلات قدم اصلی و اساسی در رفع این موانع را با درایت و آینده نگری برداشت و اهمیت توافق هسته ای و رفع تحریم ها در این صنایع واضح و روشن است و این گام دولت در رونق این صنایع و دستیابی به بسیاری از اهداف اقتصاد مقاومتی دارای اهمیت فراوانی است.
    نکته ای که گاهی دلسوزان و علاقه مندان تولیدات داخلی به آن اشاره می کنند، نگرانی از ورود کالاهای سرمایه خارجی و نادیده گرفتن تلاش هایی است که در این سال ها در جهت تامین نیازهای صنایع پتروشیمی کشور توسط شرکت های دانش بنیان صورت گرفته است. رفع نگرانی از این موضوع به خوبی توسط رئیس جمهور محترم بیان گردید ایشان معتقدند استفاده ما از رشد اقتصادی بسیار کم است و در این شرایط معنایش این نیست که دروازه ها باز می شود شرکت های دانش بنیان ما تعطیل شود و فناوری را فقط از خارج وارد کنیم بلکه این فناوری ها برای این است که به شرکت های دانش بنیان رشد داده شود و آنها بتوانند سرعت بیشتری در تحرکات علمی پیدا کنند.

    *توجه ویژه به تولید در میادین مشترک
    میادین مشترک نفت و گاز جمهوری اسلامی ایران با کشورهای همسایه بخش قابل توجهی از منابع نفت و گاز کشور را تشکیل می دهد که سرمایه گذاری متفاوتی که توسط کشور ایران و همسایگان انجام شده و تنوع تکنولوژی مورد استفاده باعث برداشت بیشتر همسایگان از این مخازن مشترک شده است.
    از آنجایی که این میادین مشترک هستند تاخیر در بهره برداری از این منابع هزینه فرصت بالایی برای اقتصاد کشور ایجاد نموده و لذا بهره برداری از آنها در اولویت دولت و وزارت نفت قرار دارد. جمهوری اسلامی ایران 28 میدان مشترک نفتی و گازی با همسایگان دارد. از این تعداد 18 میدان نفتی، چهار میدان گازی و شش میدان دارای ذخایر نفت و گاز است. سرمایه گذاری در میادین مشترک و بخصوص میادینی که نرخ برداشت از آن توسط همسایگان بالا است به همراه عوامل دیگر تاثیرگذار مورد توجه شرکت ملی نفت ایران است و لذا اقداماتی در جهت افزایش سهم برداشت ایران از میادین مشترک در دستور کار می باشد.
    براساس گزارش معاونت امور برنامه ریزی و نظارت بر منابع هیدروکربوری وزارت نفت، در منطقه پارس جنوبی که از مهمترین میادین مشترک می باشد، در سال ١٣٩٣ علاوه بر فاز ١٢ که با ظرفیت پالایشی حدود ٧٥ ملیون مترمکعب در روز گاز در مدار تولید است، فازهای ١٥ و ١٦ با ظرفیت پالایشی حدود ٤۰ میلیون مترمکعب در روز و فازهای ١٧ و ١٨ با ظرفیت پالایشی حدود ٣٨ میلیون مترمکعب در روز جمعاً با ظرفیت پالایشی بیش از ١٥۰ میلیون مترمکعب در روز گاز در مدار تولید هستند.
    آخرین دستاوردها در توسعه میدان گازی پارس جنوبی که در این مدت انجام شده شامل تعداد ١٣ واحد پالایشگاهی متعارف گاز و ٥ سکوی یک میلیارد فوت مکعبی و دو سکوی ٥۰۰ میلیون فوت مکعبی دریایی از فازهای اولویت دار پارس جنوبی (١٢، ١٥ و ١٦، ١٧ و ١٨) در مدار تولید قرارگرفته است. برنامه های دولت تدبیر و امید در دیگر میادین نیز دارای اهمیت می باشد.
    *تغییر قراردادهای نفتی
    برای جذب سرمایه گذاری و امکان بهره گیری از تکنولوژی هایی که در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی کاربرد دارد و اهمیتی که کشورها از برداشت مخازن مشترک نفت و گاز دارند و همچنین بازار رقابتی محصولات پتروشیمی که ویژگی های آن قابل درک است، تغییر در نوع قراردادهای سرمایه گذاری و تسهیل و تشویق جهت جذب آنها، ضروری است. لذا این مهم در آغازین روزهای شروع فعالیت مدیران ارشد وزارت نفت در دولت تدبیر و امید در دستور کار قرار گرفت و در جلسه هیات دولت به ریاست آقای دکتر روحانی هیات وزیران شرایط عمومی و ساختار و الگوی قرار دادهای بالادستی نفت و گاز را تصویب کرد.
    هدف از این مصوبه، افزایش بهینه ظرفیت تولید نفت و گاز طبیعی کشور به ویژه در میدان های مشترک، اجرای طرح ها، استفاده از شیوه های نوین و انعقاد قرارداد با شرکت های صاحب صلاحیت نفتی در اکتشاف، توصیف، توسعه، تولید و بهره برداری از میدان های نفتی و گازی و تشویق و حمایت از جذب و هدایت سرمایه های داخلی و خارجی است.
    *تسریع در روند احداث پالایشگاه های نفت و گاز
    وزارت نفت با برنامه ریزی خردمندانه احداث پالایشگاه های تولید گاز را شروع کرد و در نتیجه این تلاش ها، دولت در فازهای پارس جنوبی که بزرگترین میدان گاز مشترک ایران است، موفقیت های شایان توجهی کسب نمود. در نتیجه افزایش تولید نفت و گاز و به منظور افزایش ارزش افزوده مربوط به نفت خام و میعانات گازی مقدمات ساخت 8 پالایشگاه معیانات گازی هرکدام به ظرفیت 60 هزار بشکه معیانات گازی در منطقه پارس جنوبی توسط بخش خصوص توانمند و مجرب فراهم گردید. پالایشگاه معیانات گازی ستاره خلیج فارس با ظرفیت 360هزار بشکه میعانات گازی نیز در استانه بهره برداری است. آنچه بیان شده تنها گوشه ای از فعالیت های وزارت نفت در دولت تدبیر و امید است که در شرایطی که هنوز لغو تحریم های ابلاغ نشده است، با مدیریت بی نظیر فرزندان متدین و متخصص کشور و با دستان توانمند کارکنان پر تلاش وزارت نفت صورت گرفته است.
    وزارت نفت در دولت تدبیر و امید در کنار ادامه روند گازرسانی به شهر ها و روستاها و مراکز صنعتی و تجاری، فعالیتهای چشم گیری که جزء اولویت ها و برنامه های این وزارتخانه بوده، انجام داده است که مورد تقدیر می باشد. بخش مهمی از موفقیت های وزارت نفت در شرایطی که هنوز تحریم ها لغو نشده است حاصل گردید و مصداق روشنی است از بیانات رئیس جمهور محترم که فرمودند‹‹ دستاورد امروز بیش از تصور دیروز است؛ در واقع آنچه امروز به دست آورده ایم بیش از آن مقداری است که دو سال پیش من فکر می کردم››
    اکنون زمینه های لازم برای رشد و شکوفایی و احقاق حقوق ملت در بازارهای جهانی با رویکردی روشن، فراهم است. آنچه رئیس جمهور محترم می خواست اینکه‹‹ می خواستیم همه حقوق مان را با هم استیفا کنیم و نه یک حق. ما می دانستیم همزمان با حقوق هسته ای حقوق دستیابی به بازار جهانی فراهم شود.
    حق این مردم شرایط ارتباطات اقتصادی و خرید و فروش در شراط مناسب است››. بدون تردید موفقیت دولت تدبیر و امید و گامهای اساسی مدیران پرتلاش و کارکنان سخت کوش وزارت نفت در دستیابی به اهداف اقتصاد مقاومتی ستودنی و قابل ستایش است بخصوص در اهدافی که به روشنی در این الگو بیان شده است و عبارتند از: 1- مقابله با ضربه پذیری درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز از طریق انتخاب مشتریان راهبردی، ایجاد تنوع در روش های فروش، مشارکت دادن بخش خصوصی در فروش، افزایش صادرات گاز، افزایش صادرات برق، افزایش صادرات پتروشیمی و افزایش صادرات فرآورده های نفتی2- افزایش ذخایر راهبردی نفت وگاز کشور به منظور اثرگذاری در بازار جهانی نفت و گاز و تأکید بر حفظ و توسعه ظرفیت های تولید نفت و گاز، بویژه در میادین مشترک 3- افزایش ارزش افزوده از طریق تکمیل زنجیره ارزش صنعت نفت و گاز، توسعه تولید کالاهای دارای بازدهی بهینه(براساس شاخص شدت مصرف انرژی) و بالا بردن صادرات برق، محصولات پتروشیمی و فرآورده های نفتی با تأکید بر برداشت صیانتی از منابع.

    *امین عربی مشاور استاندار فارس در امور نفت و گاز

     

    جهت دریافت آخرین اخبار از طریق تلگرام به کانال اختصاصی عصربازار ( https://telegram.me/asrebazar ) بپیوندید. برای دریافت آخرین نسخه از نرم افزار تلگرام اینجا را کلیک کنید.

    برچسب ها