به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار» ، این حراج از روز شنبه چهارم آذرماه برای نیم سکه و سکه تمام بهار آزادی در بسته‌های 20 عددی آغاز و قرار شد که ربع سکه نیز در مرحله بعد اضافه شود؛ اما با وجود اینکه حراج با هدف شکستن نرخ‌ها انجام شد، قیمت سکه تنها 90 هزار تومان کاهش یافت و این در حالی بود که حباب 200 هزار تومانی در این بازار وجود داشت. برخی کارشناسان دلیل را در نحوه عرضه بانک کارگشایی می‌دانند و برخی دیگر، تقاضای بالا برای این کالای سرمایه‌گذاری را به عنوان علت اصلی اعلام می‌کنند. در چنین شرایطی به سراغ تحلیلگران ارشد بازار رفته‌ایم تا دلایل اصلی این پدیده را جویا شویم که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید.
امیر حسین محمدی، مدیر عامل شرکت سرمایه گذاری توسعه پارس میکا
حراج بانک کارگشایی، توفیق چندانی نداشت
قیمت سکه نیز مانند بسیاری از کالاها بر پایه سازوکار عرضه و تقاضا کشف نرخ می شود و چنانچه مقدار تقاضا در برابر عرضه افزایش داشته باشد، قیمت با رشد همراه است؛ بنابراین، افزایش عرضه می‌تواند تاثیر کاهشی بر قیمت سکه بگذارد. از سوی دیگر، سکه به عنوان یک کالای گران بها و سرمایه ای ارزش ذاتی داشته که 2 عامل قیمت دلار در بازار آزاد و قیمت اونس جهانی، عوامل مهم تعیین‌کننده ارزش آن است و چنانچه قیمت بازار از ارزش ذاتی بیشتر باشد، به اصطلاح قیمت بازار حبابی است.
مقایسه قیمت سکه در بازار با ارزش ذاتی آن نشان می دهد در آبان حبابی بالغ بر 200 هزار تومان در قیمت سکه ایجاد شد که علت آن را باید در افزایش چشمگیر تقاضا در برابر عرضه ها جستجو کرد. در ادامه این بحث تغییرات این دو پارامتر در بازار سکه مورد بررسی قرار داده می شود. پارامتر اول تقاضا در بازار سکه است (به ویژه از مرداد سال جاری) که رشد فزاینده ای داشته است و این امر را می توان به چند عامل نسبت داد؛ ابتدا اینکه پس از کاهش سودهای بانکی و نیز شایعات متعدد بر وضعیت نابسامان بانک ها، بخشی از سرمایه ها از سیستم بانکی خارج شد.
طبیعتا ویژگی منحصر به فرد سرمایه گذاری در بازار طلا (مانند اعتماد عامه مردم، عامه پسند بودن آن، سرمایه‌ای بودن طلا، بزرگی بازار، سهولت سرمایه¬گذاری و غیره) بخش عمده ای از این سرمایه ها را به بازار طلا سرازیر کرد. دوم آنکه نگاهی به روند دلار در بازار آزاد نشان می دهد که از ابتدای سال جاری تاکنون، دلار رشد معناداری را تجربه کرد و بازدهی سرمایه گذاری مناسبی داشت. با این حال از آنجا که قیمت سکه متناسب با قیمت دلار بود و سرمایه گذاری در دلار بر عامه مردم امکان‌پذیر نیست، بسیاری از سرمایه‌گذاران بازار سکه را به منظور بهره‌مندی از رشد قیمت دلار انتخاب کردند. سوم آنکه به نظر می رسد حباب به وجود آمده در بازار سکه فرصت را برای سفته بازان و دلالان آماده تر کرده و آنها پس از ماه ها، فرصت افزایش فعالیت را پیدا کرده اند.
از سوی دیگر، تمام عوامل گفته شده در کنار عواملی مانند بروز تنش های منطقه ای، احتمال رشد بیشتر دلار در بازار آزاد (به خصوص به دلیل احتمال تحریم های بیشتر)، انتشار شایعات و اخبار ضد و نقیض سیاسی، اقتصادی و... موجب شد، عرضه به طور چشمگیری کاهش داشته باشد و این عدم توازن(عرضه در برابر تقاضا) دلیل ایجاد حباب شد.
دولت سعی کرد با عرضه سکه در بانک کارگشایی ضمن تقویت بخش عرضه، برخی از شایعات (به خصوص شایعات در مورد تمایل دولت به رشد قیمت سکه و دلار در بازار آزاد) را به اخبار نادرست تبدیل و از هیجانات روانی بازار کم کند. هر چند با این ترفند بخشی از حباب قیمتی کم شد، اما در عمل توفیق چندانی به دست نیامد. این امر را باید در 2عامل جستجو کرد، اول آنکه حجم عرضه ها در برابر حجم تقاضای بازار ناچیز است و دوم این که فرایند حراج بانک از کارایی لازم برخوردار نیست؛ به طوری که احتمال دستکاری و قیمت گذاری نامناسب در آن بسیار زیاد است.
عامل دوم اینکه با وجود استفاده فراوان از ابزارهای مالی در بازارهای جهانی، هنوز هم این معاملات نتوانسته جایگاه خود را در کشور پیدا کند، شاید دلایل متعددی برای این امر وجود داشته باشد که مهم ترین آن ها در ادامه بررسی می شود. حجم معاملات و عمق بازار این ابزارها کم و در شرایط بحرانی قابل دستکاری و جهت دهی است. بنابراین بسیاری از معامله گران خرد، تمایلی برای حضور در این بازار ندارند. همچنین، هنوز هم بسیاری از معامله گران و عامه مردم از وجود چنین بازارهایی بی اطلاع هستند و معاملات خود را در بازارهای فیزیکی به ثبت می رسانند. افزون بر این، حضور در بازارهای ابزارهای مالی بروکراسی زیادی داشته و حضور در بازارهای فیزیکی آسان تر و غیر قابل ردیابی (به ویژه برای سفته‌بازان و سرمایه‌گذاران بزرگ و متوسط) است.
فضای حاکم بر شرکت‌ها و فعالان بزرگ بازار به مقوله سرمایه گذاری، سنتی بوده و توجه به ابزارهای نوین مالی از طریق جذب متخصصان مربوط و حرکت به سمت سرمایه‌گذاری های دانش محور در این بین مغفول مانده است. با این حال نباید از نقش بازارهای فیزیکی غافل شد؛ به جای این که مسئولان در بحران‌ها به فکر چاره افتاده و از روش‌های کم کارآمد مانند حراج در بانک استفاده کنند، بهتر است یک بار به طور اصولی به توسعه ابزارهای مالی از طریق تعمیق، متنوع سازی، بسترسازی، ایجاد بسترهای لازم جهت مشارکت همگانی و... روی بیاورند تا شاهد بحران های کمتری در بازار های فیزیکی باشیم.
در حال حاضر حدود 100 هزار تومان از حباب سکه کم شده، اما به دلایل گفته شده بازار سکه مقداری از حباب را به عنوان هزینه ریسک (در مواجه با شرایط بحرانی پیش بینی نشده) پذیرفته که این مقدار حباب به آسانی (تا اطمینان از حذف شرایط و بحران ها) قابل برطرف شدن نیست. پیش‌بینی می‌شود با نزدیکی به روزهای پایانی سال میلادی و افزایش تقاضا برای خرید دلار در کوتاه مدت شاهد بزرگتر شدن حباب سکه باشیم؛ هر چند که در میان مدت، حذف بخشی دیگری از این حباب با به کارگیری روش های مناسب قابل انجام است.

ابوذر نجمی، مدیرعامل شرکت راه سرمایه (فایناپس ایران)
حباب سکه نتیجه سفته‌بازی است
بانک کارگشایی در حالی اقدام به عرضه سکه‌ کرد تا حباب قیمت را بشکند که میشد پیش‌بینی کرد این حباب نتیجه سفته‌بازی در بازار است و از بین نمی‌رود. البته بانک مرکزی نیز، تمایلی به از بین رفتن این حباب ندارد، چون می‌تواند عرضه سکه را تا جایی ادامه دهد که این حباب از بین برود.
سکه از جمله محصولاتی است که به دلیل فرهنگ تاریخی، جزو کالاهای سرمایه‌گذاری خانواده‌ها محسوب می‌شود و به همین دلیل، تقاضا برای خرید آن بالا است. از سوی دیگر، عرضه سکه توسط بانک‌ کارگشایی در بسته‌های 20 تایی، 50 تایی و 100 تا‌یی انجام میشود و از آنجایی که مردم عادی توانایی خرید این بسته‌ها را ندارند، دوباره پای فعالان حوزه یا واسطه‌گران به میان می‌آید. به این ترتیب، سکه‌های بانک کارگشایی به جای مردم، به واسطه‌گران می‌رسد و نتیجه آن باقی ماندن حباب سکه است.
مسئولان انتظار دارند با توجه به ابزارهای متفاوتی که برای سکه در بورس وجود دارد، بتوانند تقاضا را در این بازار کنترل کنند و این در حالی است که جنس مشتریان بازار فیزیکی با بورس، تفاوت دارد. خریدار بورسی قراردادهای آتی سکه، گواهی سپرده سکه و ... فعالان بازار هستند و مردم عادی نیستند؛ بنابراین این بازار نمی‌تواند تقاضای بازار فیزیکی را کاهش دهد و حباب سکه را بشکند.  

مرجان فتاحی، تحلیلگر بازار طلا و ارز و سرپرست سایت آواگلد
رالی صعودی قیمت سکه با عرضه بانک کارگشایی
با پایان ماه صفر، شکل تازه‌ای از نوسان در بازار طلا و ارز کشور آغاز شد؛ افزایش‌ پیوسته قیمت دلار به دلایل مختلف در کنار افزایش تقاضا در بازار سکه، به ایجاد حباب مثبت سکه در مقایسه با ارزش ذاتی آن منجر شد. به‌ صورتی که قیمت‌های بازار، حبابی به بزرگی 90 هزار تومان را در مقایسه با ارزش ذاتی سکه تجربه می‌کردند. با این اتفاق، موضوع افزایش‌ قیمت در بازار سکه به موضوعی فراگیر تبدیل شد و رشد قیمت به قدری در دهان‌ها چرخید تا تمرکز اغلب خبرگزاری‌های داخلی به سمت این مسئله جلب شد؛ اما درست زمانی که خبرگزاری‌های عمومی کار خود را پیرامون اطلاع‌رسانی‌های بیشتر در این زمینه آغاز کرده بودند، بانک کارگشایی حراج سکه را آغاز کرد.
در ابتدا مقدار زیادی از حباب‌ قیمتی سکه تخلیه و حتی برای چند روز،  پائین‌تر از ارزش ذاتی خود (با احتساب مالیات بر ارزش افزوده) معامله شد و با ورود نامناسب بانک کارگشایی به معاملات سکه، دوباره ایام به کام فروشندگان تلخ شد و ورق به نفع خریداران چرخید. با این حال، اقدام اخیر بانک کارگشایی از چند جهت مورد نقد فعالان بازار طلای داخل قرار گرفت، اول این¬که سکه به صورت مزایده به فروش می‌رسید؛ یعنی هر خریداری که قیمت بالاتری اعلام می‌کرد، برندۀ حراج می‌شد.
این شرایط، مسیر را باز گذاشت تا دلالانی که با قیمت پائین‌تر خرید کرده ‌بودند، قیمت‌ها را به سمت بالا و در جهت منافعشان هدایت کنند. دلیل دوم این است ¬که پک‌های 20 تایی هم (درکنار بسته‌های 50 تایی و 100 تایی) برای عرضه در نظر گرفته شد و به این ترتیب، قدرت خرید افراد حقیقی برای خرید سکه پایین آمد و پای افراد ناوارد به این بازار باز شد. با این اتفاق، بارها و بارها قیمت‌های حراج بانک کارگشایی از قیمت سکه در بازار تهران بالاتر رفت و به هیجان قیمت‌ها دامن زده شد.
دلیل سوم این است که در حراج فعلی بانک کارگشایی هر فرد حقیقی می‌تواند با در دست داشتن یک کارت ملی، چند پک سکه خریدارای کند؛ همچنین، پررنگ کردن بحث مالیات بر ارزش افزوده در معاملات سکه دلیل چهارم است. در معاملات بانک کارگشایی، خریداران ملزم هستند تا قیمت‌های خود را بدون محاسبۀ مالیات بر ارزش افزوده حساب کنند و این درحالی است که تا پیش از این، بسیاری از معامله‌گران فعال در بازار هم، اعتقاد و آشنایی چندانی به مالیات بر ارزش افزودۀ سکه نداشتند و ارزش طلای این فلز را برای دادوستدهای خود معقول می‌دانستند، چه برسد به تازه‌واردهایی که به‌دنبال ایمن‌سازی سرمایه‌ خود از طریق سکه‌های بانکی، پا به محوطه حراج بانک گذاشته بودند.
چند ماهِ پیش، به درخواست اتحادیۀ طلا و جواهر بحث کاهش مالیات بر ارزش افزودۀ طلا از 9 درصد به 3 درصد تحت لایحه‌ای به مجلس تقدیم شده بود؛ اما این لایحه به فراموشی کامل سپرده شد و با آخرین اقدام بانک کارگشایی، اخذ مالیات بر ارزش افزودۀ 9 درصد در جان و ذهن معامله‌گران نقش بست.
در این شرایط، نه‌تنها بانک کارگشایی نتوانست باعث التیام زخم فروشندگان شود، بلکه منجر به رالی صعودی قیمت در بازار سکه شد؛ بازار آتی هم که به ‌شدت از بازار دارایی پایه یعنی سکه تاثیر می‌پذیرد، پابه‌پای سکه در حال صعود است. این درحالی است که در بازار آتی، آیتم‌های دیگری را نیز برای انجام داد و ستدها باید مد نظر داشت. افزایش ریسک‌های پیش¬رو دربارۀ اقتصاد داخلی و سیاست‌های خارجی کشورمان در کنار نبود ‌اطمینان‌های از قیمت‌ دلار، طلای جهانی و اقدامات بانک مرکزی در بازار سکه، باعث شده تا معامله‌گران آتی سکه برای حضور در معاملات این بازار، نرخ‌ بهره‌ای بالاتر از 20 درصد را مبنای داد و ستدهای خود قرار دهند. با احتساب این موضوع در جریان معاملات سر رسیدهای آتی، فاصلۀ سررسیدهای آتی از یکدیگر بازتر شد و فاصله قیمت نقدی سکه با قیمت دور‌ترین سررسید به بالای 230 هزار تومان رسید. بازار آتی که به عنوان بازاری برای پوشش ریسک، آربیتراژ و اقدامات سوداگرایانه است، در شرایط ویژه فعلی توانسته حجم زیادی از سرمایه‌های سرگردان را به سمت خود جذب کرده و به حجم و ارزش معاملات خود بیافزاید.