به گزارش پایگاه خبری «عصربازار» به نقل از سنا، دارو از مهم ترین کالاها در تجارت امروزی بشر به لحاظ اثرگذاری آن بر سلامت انسان است. امروزه صنعت داروسازی به عنوان یکی از کلیدی ترین و عظیم ترین صنایع جهانی مطرح است. در اختیار داشتن چنین صنعتی به منزله یکی از معیارهای مهم توسعه یافتگی کشورها شناخته می شود. صنعت دارو به عنوان یکی از صنایع استراتژیک که نقش مهمی در سلامت و امنیت جامعه ایفاء می کند، همواره مورد توجه اقتصادانان و سیاست گذاران بوده است. در بازار جهانی موقعیت صنعت داروسازی متفاوت از سایر صنایع با فناوری پیشرفته است. توسعه صنعت داروسازی بیشتر از سایر صنایع تابع تحقیقات نوآورانه، سرمایه گذاری و مقرارت دولتی است. هزینه سرمایه گذاری جهت ایجاد نوآوری در این صنعت با توجه به ماهیت آن نسبتا بالاتر از سایر صنایع است. دوره زمانی از کشف، سنتز تا معرفی یک دارو به بازار در حدود 10 تا 15 سال طول می کشد. در طول این مدت؛ شرکت های بزرگ دارویی ناگزیر از انجام سرمایه و تحقیق و توسعه هستند در حالی که امکان تایید بازدهی سرمایه آنان از پیش تعیین شده نیست. اولین کشوری در این راه قدم گذاشت کشور انگلیس بود که در همان زمان داروهای ساخته و بسته بندی شده با ماشین را به بازار های جهانی عرضه کرد.

صنعت دارو در جهان

بر اساس گزارش های رسیده تولید ناخالص داخلی دنیا در سال 2014 در حدود 77 تریلیون دلار بوده که در حدود 10.5 درصد آن یعنی معادل 8 تریلیون دلار در بخش سلامت هزینه شده است. در حدود یک هشتم این مبلغ یعنی در حدود 1 تریلیون دلار در بخش دارو بوده است.

جایگاه صنعت دارو در میان صنایع برتر دنیا از منظر سود آوری

بر اساس گزارش فورچون 2012 صنعت جهانی دارو پس از حوزه نفت و پتروشیمی بالاتر از صنایعی همچون موادغذایی، مخابرات، انرژی و ... سود آورترین صنعت در میان حوزه های مختلف صنعتی در سطح جهان محسوب می شود.

بررسی مقایسه ای و بنیادی

از بین 116 کارخانه داروسازی در کشور سهام 27 کارخانه (شرکت) در بورس اوراق بهادار و فرابورس معامله می شوند که در جداول زیر به آیتم های مختلف آماری، بنیادی و مقایسه ای این شرکتها پرداخته ایم.

(1) نسبت جمعیت به کارخانه داروسازی (سرانه کارخانجات): در کشور با جمعیت 78 میلیون نفری ایران، 116 کارخانه داروسازی وجود دارد که بطور متوسط به ازای هر 672000 نفر یک کارخانه وجود دارد که از این نظر در دنیا رتبه اول را داریم.
(2)   قدمت کارخانه: اولین و قدیمی ترین کارخانه داروسازی کشور (داروسازی عبیدی) است که سال 1325 در کشور تاسیس و به بهره برداری رسیده است. قدمت این کارخانه بیش از 69 سال است و جوان ترین کارخانه داروئی کشور (تولید دارو ) 10 ساله است. بدین ترتیب میانگین عمر کارخانجات داروئی کشور 41 سال است.

(3)   تعداد اقلام تولیدی: این 116 کارخانه فعال در کشور در حدود 4158 قلم دارو تولید می کنند که بیشترین تولید اقلام داروئی مربوط به کارخانجات داروپخش با (220 قلم دارو) و کمترین مربوط به داروسازی توسن دارو با (1 قلم دارو) است.

(4)   سرمایه: مجموع سرمایه 27 شرکت داروئی حاضر در بازار سرمایه در تاریخ گزارش ( 21 مهر 94 ) بالغ بر 6.352.980 میلیون ریال ( معادل 635میلیارد تومان) است که بیشترین سرمایه متعلق به شرکت داروسازی جابرابن حیان با 378.000 میلیون ریال ( معادل 37.8 میلیارد تومان) است. دروز و دلقما نیز به ترتیب با 23 و 22 میلیارد تومان سرمایه در رتبه های دوم و سوم این طبقه بندی قرار دارند.

(5)   ارزش بازار: ارزش بازار گروه داروئی در تاریخ گزارش به مبلغ 58.432.797 میلیون ریال( معادل 700/1 میلیارد دلار با دلار 3450 تومانی) است. از بین نمادهای فهرست شده در جداول پیوستی، نماد درازک با 574 میلیارد تومان (معادل 166 میلیون دلار با دلار 3450 تومانی) و دشیمی با 46 میلیارد تومان (معادل 13 میلیون دلار با دلار 3450 تومانی) بیشترین و کمترین ارزش بازار گروه را دارا هستند.

(6)   نسبت سرمایه به ارزش بازار: با توجه به مجموع سرمایه گروه داروئی در بورس به مبلغ 624 میلیارد تومان و ارزش بازار 5843 میلیارد تومانی آن در تاریخ گزارش، نسبت ارزش بازار به سرمایه معادل 9.3 برابر است. این بدان معنی است که بازار، ارزش روز گروه داروئی بورس را به اندازه 9.3 برابر بهای اسمی ارزشگذاری کرده است. همچنین، مؤید این نکته مهم نیز هست که اکثر شرکتهای داروئی طی سالیان اخیر نسبت به افزایش سرمایه و گسترش فعالیتهای خود اقدامات موثری را به انجام نرسانده اند لذا سرمایه این شرکتها نسبت به ارزش بازارشان فاصله زیادی پیدا کرده است. این در حالیست که ارزش جایگزینی این شرکتها در حال حاضر بیش از ارزش بازار آنها بوده ولی خالص ارزش داراییهای (NAV) این شرکتها در بیشتر موارد متناظر با ارزش بازار آنها هستند. نتیجه آنکه سهامداران و سرمایه گذاران این صنعت نظر به افق سودآوری خوب این شرکتها حاضر به پرداخت بهای بیشتری نسبت به ارزش دفتری آنها هستند.

(7)   مصارف ارزی: مجموع مواد اولیه وارداتی( ارز مصرفی) 27 شرکتهای داروئی فهرست شده در جداول پیوستی بالغ بر 425 میلیون و 741.452 دلار است که دلر با 50.868.526 میلیون دلار بیشترین، و دفرا با 805.006 میلیون دلار، کمترین ارز مصرفی را دارد.

(8)   بیشترین تولید و فروش: کل فروش شرکتهای داروئی حاضر در بورس در پیش بینی سال 94 بالغ 46.932.307 میلیون ریال (معادل 4.693 میلیارد تومان) برآورد شده است. بیشترین فروش متعلق به داروسازی اکسیر به مبلغ 400 میلیارد تومان و کمترین آن مربوط به روز دارو به مبلغ 50 میلیارد تومان در سال می باشد.

(9)   نسبت ارزش بازار به فروش: این نسبت معیار مهمی برای ارزیابی و کشف کیفیت محصول و سود شرکتها به شمار می رود. نسبت ارزش بازار به فروش در دفرا 2.1 و در دلر 0.3 برابر است بدین معنی که بازار به اندازه 210 و 30 درصد از فروش ، این شرکتها را ارزش گذاری کرده است. بعبارت دیگر، هر 100 تومان فروش شرکت دفرا به قیمت 210 تومان و هر 100 تومان فروش شرکت دلر به قیمت 30 تومان در بازار خریدار (ارزش)دارد. این نسبت، رابطه مستقیمی با حاشیه سود خالص شرکتها نیز دارد. یعنی هر چقدر حاشیه سود شرکتی بیشتر باشد نسبت ارزش بازار به فروش نیز بیشتر است و سرمایه گذاران حاضر اند با ضریب بالاتری سهم را بخرند. به داده های جدول شماره 2 پیوستی نگاه کنید. در دفرا حاشیه سود خالص آن 40 درصد و در دلر8 درصد است. لذا حاشیه سود بالا در دفرا، نسبت ارزش بازار به فروش(p/s)  را در این شرکت افزایش داده ولی حاشیه سود پائین در دلر، نسبت ارزش بازار به فروش (p/s) در این شرکت را به شدت کاهش داده است.

(10) حاشیه سود ناخالص: حاشیه سود ناخالص شرکتهای داروئی حاضر در بورس و فرابورس نشان می دهد که سبحان دارو با 61 درصد بیشترین و کی بی سی با 16 درصد کمترین حاشیه سود ناخالص را دارد میانگین حاشیه سود نا خالص در این گروه 38 درصد است.

(11)    حاشیه سود خالص: حاشیه سود ناخالص شرکتهای داروئی حاضر در بورس و فرابورس نشان می دهد که پارس دارو با 46 درصد و کی بی سی با 7 درصد کمترین حاشیه سود را دارد به عبارت دیگر از هر 100 تومان فروش، شرکت دپارس قادر به کسب 46 تومان سود خالص به ازای هر سهم است در حالیکه شرکتی چون کی بی سی از هر 100 تومان فروش انجام شده قادر به تحصیل 7 تومان سود خالص به ازای هر سهم است. میانگین حاشیه سود خالص در این گروه 22 درصد است.

(12) نسبت قیمت به عایدیP/E :  ضریبی است که نشان می‌دهد قیمت یک سهم چند برابر سود هر سهم است، ضریب   p/eمعرف این است که سرمایه‌گذار راغب است چند برابر سود هر سهم برای خرید یک سهم پول بدهد. میانگینp/e    این گروه 7 است که رابطه مستقیمی با سود هر سهم (eps) دارد. به عبارت دیگر، بازار حاضر است برای سهام درازک با پیش بینی (eps=3912) ریال و (p/e=7.2) حدودأ 28000 ریال پرداخت کند. کمترین p/e را در این گروه، تولید مواد اولیه داروپخش با (eps=3453)  ریالی و قیمت سهم 12250 ریالی را به اندازه 3.6 مرتبه در اختیار دارد.

P/E (13)  تحلیلی: یکی دیگر از مهمترین معیارهای بررسی بنیادی شرکتها توجه به p/e تحلیل آنهاست چرا که سود اعلامی شرکتها ممکن است دست خوش تغییرات قابل توجه ای شود (نظیر آنچه در eps برآوردی هرسهم در ستون 46 آورده ایم) که در نتیجه اتکا به p/e ساده را کمرنگتر می سازد. بدین ترتیب طبق محاسبات به عمل آمده کمترین (بهترین) p/e تحلیلی گروه متعلق به دبالک و بیشترین (بدترین) p/e تحلیلی متعلق به دروز است. حال آنکه متوسط p/e تحلیلی صنعت معادل 7 در تاریخ گزارش است .

(14) تفکیک فروش داخلی و خارجی: بیش از 98 درصد از داروهای تولیدی کشور در بازار داخلی به مصرف می رسد حال آنکه میزان صادرات کارخانجات تولیدی کشور تنها 2 درصد است.

(15) اثرات افزایش نرخ ارز: اکثر کارخانجات دارویی در کشور نیاز به مواد اولیه وارداتی دارند و از آنجا که دارو یکی از کالاهای استراتژیک محسوب شده و با سلامت افراد جامعه سر و کار دارد، لذا دولت (وزارت بهداشت) همواره به تامین ارز مورد نیاز شرکتهای داروسازی با نرخ ارز مبادلاتی موافقت کرده و منابع ارزی این شرکتها را تامین می کند. نکته اینجاست که نرخ ارز مبادلاتی در طول سال جاری افزایش یافته و نسبت به نرخ ابتدای سال جاری فاصله معناداری پیدا کرده است. به عبارت دیگر در حالی اکثر شرکتهای داروسازی بودجه سال جاری خود را با دلار 26500 تا 28500 ریال بسته اند که در حال حاضر نرخ ارز مبادلاتی در حدود 30000 ریال است. این شکاف ارزی پیش بینی نشده در ابتدای سال، اینک به افزایش بهای تمام شده تولید منتهی شده و از حاشیه سود داروسازان کاسته است. اثرات افزایش نرخ ارز مبادلاتی در (ستون 23 و 24) و نتایج آن در پیش بینی درآمد شرکتها در (ستون 46) محاسبه و اندازه گیری شده است.

RoE(16) بازدهی حقوق صاحبان سهام (ارزش افزوده): منابعی است که سهامداران در اختیار مدیران قرار می دهند تا با بکارگیری آن در چرخه فعالیتهای تجاری و کسب سود، اقدام کند. میانگین Roe در این صنعت 74 درصد است که سبحان با 149 درصد بیشترین و دکوثر با 11 درصد کمترین بازدهی حقوق صاحبان سهام را دارند.

(17) اثرات افزایش نرخ محصولات: هر ساله متعاقب افزایش مواد اولیه،نرخ ارز و بهای تمام شده تولید – دولت(وزارت بهداشت) با افزایش محدود انواع داروها موافقت می کند. این در حالی است که علی رغم افزایش بهای تمام شده در شرکتهای دارویی در سال جاری هنوز نسبت به افزایش نرخ دارو موافقتی به عمل نیامده است. حال به فرض موافقت با افزایش 10 درصدی نرخ دارو از نیمه دوم سال جاری (ستون 35) اثرات این موضوع بر فروش و میزان سودآوری شرکتهای فهرست شده در جدول، محاسبه و مشخص شده است (ستون 36). منتهی نظر به عدم موافقت و صدور مجوز افزایش قیمت، اثرات این موضوع در سودآوری شرکتهای فوق الذکر لحاظ نشده است.

(18) درآمد حاصل از سرمایه گذاری: بعضی از شرکتهای داروسازی در سالهای پیش اقدام به توزیع کل سود تحقق یافته بین سهامداران نکرده و سود انباشته از عملیات خود را بصورت سرمایه گذاری و خرید سهام سایر شرکتهای داروسازی بکار بسته اند. بطور مثال سود شرکتی چون پارس دارو علاوه بر کسب آن توسط فعالیتهای اصلی این شرکت، از طریق درآمد حاصل از سرمایه گذاریها نیز بدست می آورد بطورئیکه بیش از 1669 ریال از سود 2536 ریالی هر سهم دپارس از محل سرمایه گذاریهای شرکت (بلوک 52.5 درصدی دفرا، بلوک 16 درصدی دامین و بلوک 20.9 درصدی پخش هجرت) است.

EPS (19) برآوردی سال 94: با توجه به محاسبات انجام شده در جداول مقایسه ای پیوستی که متاثر از اثرات افزایش نرخ ارز مبادلاتی در طی سال جاری است، برخی از شرکتهای فوق الذکر با تعدیل مثبت درآمد و برخی نیز با تعدیل منفی عایدی مواجه خواهند بود که تفصیل آنها در ستونهای 46و47 نشان داده شده است.

جهت دریافت آخرین اخبار از طریق تلگرام به کانال اختصاصی عصربازار ( https://telegram.me/asrebazar ) بپیوندید. برای دریافت آخرین نسخه از نرم افزار تلگرام اینجا را کلیک کنید.