عصر بازار: با الهام از مدل سابیک، کلیه شرکتهای فعال و مطرح در عرصه تجارت الکترونیک و نیز شرکتهای وابسته بازرگانی/ بازاریابی و فروش که دارای جایگاه رسمی و سهم مشخصی از بازار شرکتهای بزرگ بوده، میتوانند از این مدل بهرهمند شده و برای توسعه کار و کسب خود و یا شرکت مادر به انتشار این اوراق بپردازند
به گزارش پایگاه خبری «عصربازار» به نقل از سنا،امیرعباس زینتبخش در یادداشتی می نویسد: مسلما نقش این اوراق برای شرکتهایی که داراییهای ملموس آزاد(unencumbered assets) ندارند و در عین حال نیاز به تامین مالی برای توسعه اقتصادی- تجاری دارند، حیاتیتر میشود.
1. مقدمه
یکی از ویژگیهای منحصر به فرد نظام تامین مالی اسلامی، نوآورانه بودن و تنوع ساختارهای آن میباشد به طوریکه بر اساس نوع دارایی پایه ملموس و غیرملموس میتوان به طراحی و ساختارسازی اوراق متنوع برای توسعه کار و کسبها پرداخت. در این سیستم، خلق و تولید ثروت بر پایه فعالیت واقعی اقتصادی مبتنی میباشد. یکی از محصولات نوآورانه مالی اسلامی، صکوک یا اوراق منفعت است که با اوراق بهادار کردن داراییهای غیرملموس منجر به توسعه تجاری- اقتصادی گشته که در ذیل به نمونههایی از آن اشاره می شود.
2. صکوک منفعت سابیک عربستان
صکوک منفعت که گاهی از آن به عنوان صکوک استثمار[2] نیز یاد میشود، اولین بار در سال 2006 توسط شرکت صنایع پایه عربستان سعودی (سابیکSABIC - ) به میزان 3 میلیارد ریال سعودی و با مدیریت و هماهنگی بانکHSBC انتشار یافت. داراییهای پایه این اوراق در حقیقت فعالیتهای بازاریابی و فروش سابیک برای کلیه محصولات این شرکت از قبیل میله و شمش آهن، اتیلن، آمونیاک و غیره بود. به عنوان نمونه، اجرت دریافتی برای بازاریابی و فروش محصولات سابیک در سالهای 2005، 2006، و 2007 به ترتیب 2.14، 2.5، و 3.4 میلیارد ریال بوده است. با انتقال بخشی از حقوق ناشی از بازاریابی و فروش سابیک به SPV و انتشار اوراق منفعت توسط SPV، سرمایهگذاران در این اوراق در حقیقت مالک بخشی از حقوق منتج از درآمدهای سابیک در بازاریابی و فروش محصولات این شرکت میگردند. به عنوان مثال فرض کنید سرمایهگذاران در این اوراق مالک 50 درصد حقوق بازاریابی و فروش سابیک گردند، بنابراین سابیک 50 درصد درآمدهای حاصل بازاریابی و فروش خود را با آنها تقسیم میکند و 50 درصد مابقی را به عنوان مشوق و درآمد خود بر میدارد.
2.1 مراحل کار به شرح ذیل است:
1. SPV از طرف سابیک اوراق منفعت را منتشر کرده و وجوه آنرا از سرمایهگذاران دریافت کرده و در اختیار سابیک قرار میدهد.
2. سابیک تعهد خرید اوراق را (به شرح شکل یک) به سرمایهگذاران میدهد که در طی 20 سال از 100 درصد ارزش اسمی به صفر درصد کاهش مییابد.
3. سابیک به عنوان عامل از طرف SPV مامور به انجام امور بازاریابی و فروش محصولات شرکت مادر گشته و به کسب درآمد میپردازد.
4. سابیک به عنوان عامل اقدام به تاسیس صندوق ذخیره کرده و هر پنج سال 10% درآمد خود را به این صندوق واریز مینماید.
5. سابیک با در نظر گرفتن میزان سهم سرمایه گذاران درآمد خود را به صورت دورهای میان آنها تقسیم و توزیع مینماید.
6. در پایان سال پنجم و در صورت اعمال حق اختیار فروش از طرف سرمایه گذاران، سابیک اقدام به خرید (از SPV) و آزادسازی اوراق کرده و وجوه نهایی را که 90% ارزش اسمی اوراق است به علاوه 10% از محل صندوق ذخیره را به سرمایهگذاران پرداخت مینماید.
6.1 با وجود اینکه سررسید این اوراق 20 ساله است، اما سرمایه گذاران هر 5 سال میتوانند از حق اختیار فروش خود استفاده کرده و سابیک را موظف به خرید اوراق به ارزش اسمی که ترکیبی از قیمت خرید تعهد شده توسط سابیک و منابع صندوق ذخیره می باشد(به شرح دو) مینمایند:
همانگونه که ملاحظه می شود، برنامهریزی به گونهایست که سرمایهگذاران تشویق میشوند اوراق خود را تا پایان سال پنجم نگه داشته و از حق اختیار فروش خود استفاده نکنند، چرا که از آغاز سال اول تا پایان سال پنجم تمامی ارزش اسمی اوراق را دریافت میکنند. از طرف دیگر، در صورتی که توزیع سود در بازه زمانی سال اول تا پنجم به اندازه کافی و مقرر نباشد، سرمایهگذاران میتوانند بانی را موظف به خرید اوراق به ارزش اسمی 100 درصد کنند.
نکته دیگر اینکه با گذر زمان از ارزش اسمی این اوراق کاسته شده amortizing) ) و در پایان سال بیستم به 40 درصد تقلیل یافته که حاصل جمع 4 دوره پنج ساله 10 درصدی صندوق ذخیره است. این در حالی است که قیمت خرید اوراق از طرف بانی از 100 درصد ارزش اسمی به صفر درصد در سررسید سال آخر کاهش مییابد.
3. موارد کاربرد اوراق منفعت
به طور کلی صکوک منفعت در مواردی که فعالیتهای خاص درآمدزا وجود دارد، مطرح بوده و دارای کاربرد است. به عنوان مثال می توان به صنعت هواپیمایی، مخابرات، هتل و گردشگری اشاره کرد که قبلا در مقالاتی تحت عنوان " صکوک استهلاکی خطوط هوایی امارات: مدلی برای نوسازی خطوط هواپیمایی ایران" و " ابزار تامین مالی صکوک ویژه اپراتورهای تلفن همراه" و " کاربرد صکوک برای توسعه صنعت گردشگری" به آنها پرداخته شد.
با الهام از مدل سابیک، کلیه شرکتهای فعال و مطرح در عرصه تجارت الکترونیک و نیز شرکتهای وابسته بازرگانی/ بازاریابی و فروش که دارای جایگاه رسمی و سهم مشخصی از بازار شرکتهای بزرگ، میتوانند از این مدل بهرهمند شده و برای توسعه کار و کسب خود یا شرکت مادر به انتشار این اوراق بپردازند. مسلما نقش این اوراق برای شرکت هایی که داراییهای ملموس آزاد(unencumbered assets) ندارند و در عین حال نیاز به تامین مالی برای توسعه اقتصادی- تجاری دارند، حیاتی تر میشود.
جهت دریافت آخرین اخبار از طریق تلگرام به کانال اختصاصی عصربازار ( https://telegram.me/asrebazar ) بپیوندید. برای دریافت آخرین نسخه از نرم افزار تلگرام اینجا را کلیک کنید.