به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار» ، مطابق با این توافق نامه، افزایش گرمای زمین تا پایان قرن بیست و یکم باید حداکثر زیر 2 درجه سلسیوس باشد و با تلاش بیشتر افزایش دما کمتر از 5/1 درجه سلسیوس باشد که برای تحقق این بند کلیه اعضا متعهد شدند تولید گازهای کربنی خود را کاهش داده و هر پنج سال یکبار، یک تعهد نامه جدید ملی برای کاهش گازهای گلخانه ای تنظیم کنند. ایران طی این توافق نامه متعهد شده است که مشروط بر برداشته شدن تحریم ها حاضر است تا سال 2030 حجم انتشار گازهای گلخانه ای خود را در مقایسه با سال پایه 2010 به میزان 12 درصد کاهش دهد و در صورت ادامه تحریم ها این توافق به 4 درصد کاهش خواهد یافت.

در اوایل ژوئن سال میلادی جاری، دونالد ترامپ، توافق نامه تغییرات اقلیمی پاریس را لغو کرد. این در حالی است که تحلیل نوشته America First Energy Plan در سایت کاخ سفید، بعد از روی کار آمدن ترامپ نشان می دهد که این دولت سیاست انرژی ناسیونالیستی خود را اجرایی خواهد کرد. اما نکته ای که در اینجا وجود دارد، این است که سیاست های نوین انرژی ایالات متحده آمریکا و بی توجهی آن به روندهای نوظهور رژیم بین المللی آب و هوایی چه عواقبی خواهد داشت. لازم به ذکر است که یکی از تهدیدات محتمل و اثرگذار جهانی در آینده نزدیک موضوعات زیست محیطی است که در نشست 2017 داووس، در زمره 5 تهدید محتمل اثرگذار آتی به آن اشاره شده است.

آمار منتشر شده در حوزه انرژی نشان می دهد که در سال 2016 حدود 28 میلیون فوت مکعب گاز طبیعی تولید شده که در مقایسه با سال 2000 به میزان 40 درصد افزایش یافته است. این در حالی است که تولید زغال سنگ در آمریکا به دنبال سیاست های ضد زغال آقای اوباما رئیس جمهور پیشین آمریکا با کاهش قابل ملاحظه ای روبه‌رو شد و از 1 میلیارد تن در سال 2000 به 700 میلیون تن در سال 2016 رسید. لازم به توضیح است که یکی از وعده های انتخاباتی ترامپ، تغییر سیاست های ضد زغال اوباما بوده است. تولید زغال سنگ آمریکا از سال 2005 تا 2014 حدود 50 درصد کاهش یافت که بیشترین کاهش تولید یکی از سوخت های فسیلی در 50 سال اخیر در این کشور بوده است.

در حال حاضر سهم گاز طبیعی و زغال سنگ در تولید برق ایالات متحده آمریکا به ترتیب حدود 4/1 درصد و 3/1 درصد است. مقایسه این درصدها در مقایسه با سال 2000 حاکی از کم شدن سهم زغال سنگ و افزایش سهم گاز طبیعی در تولید برق این کشور است. بهای هر میلیون فوت مکعب گاز وارداتی آمریکا در سال 2016 با کاهش بیش از 50 درصد نسبت به سال 2000 به 23/2 دلار رسیده است. یکی از دلایل این کاهش قیمت، افزایش ذخایر گاز طبیعی آمریکا بوده که منجر به کاهش واردات 500 میلیون فوتی آمریکا طی پنج سال گذشته شده است.

صادرات LNG آمریکا نیز طی شش سال گذشته افزایش 116 درصدی داشته است و به 186 هزار فوت مکعب رسیده است.

از دیدگاه دولت جدید آمریکا، تعهدات رژیم های آب و هوایی بین المللی نظیر COP21، با امنیت ملی ایالات متحده در تعارض بوده و اولویت این دولت، تحقق اهداف ملی به قیمت متضرر شدن اهداف بین المللی است. به همین دلیل نیز طرح اوباما برای افزایش 30 درصدی تولید برق از انرژی پاک و همزمان کاهش سهم زغال سنگ در تولید برق را لغو کرد. به نظر رئیس جمهور وقت دولت آمریکا تهدیدات آب و هوایی و روند فزاینده بلایای طبیعی ناشی از گرم شدن کره زمین تهدید واقعی نیست و نباید در برابر آن عکس العمل های آنی داشت. به نظر ترامپ، پرداخت برای انرژی سبز پرداخت بیهوده ای است و او قصد دارد به پرداخت این هزینه پایان دهد. آمریکا پیش تر متعهد شده بود که برای سرمایه گذاری در انرژی پاک سالانه 1 میلیارد دلار بپردازد. در مجموع دولت جدید آمریکا بر گسترش تولید سوخت های فسیلی در آمریکا پافشاری دارد و کاهش هزینه انرژی در سبد مصرف شهروندان آمریکایی و دستیابی به استقلال در انرژی از اهداف اولیه برنامه انرژی در آمریکا در این دولت تعریف شده است.

اما واقعیت امر این است که خروج از پیمان زیست محیطی پاریس موجب افزایش فعالیت های حفاری نفتی در آمریکا شده است، به طوری که پیش بینی ها حاکی از آن است که مجموع دکل‌های حفاری نفت و گاز آمریکا به 883 حلقه در سال 2017، 1101 حلقه در سال 2018 و 1212 حلقه در سال 2019 خواهد رسید. این در حالی است که متوسط دکل‌های حفاری از ابتدای سال 2017 تاکنون 819 دکل، 509 دکل در سال 2016 و 978 دکل در سال 2015 بوده است. این سناریوی افزایش دکل های نفتی به سود قیمت نفت نخواهد بود. گمانه زنی ها بر این است که خروج آمریکا از توافق زیست محیطی پاریس و نیز سیاست های ناسیونالیستی در حوزه انرژی از سوی دولتمردان آن نقش این کشور را در بخش عرضه نفت افزایش داده و کشورهای عضو اوپک را در عرصه تولید و عرضه نفت در تنگنا قرار دهد.

گاز طبیعی که با هزینه کم از ذخایر آمریکای شمالی به دست می آید، جایگزین برای زغال سنگ در نیروگاه های آمریکا شده است. فعالیت و استخدام در صنایع مربوط به سوخت های فسیلی، بیشتر تحت تأثیر شرایط بازار این سوخت ها می باشد و کمتر به سیاست هایی نظیر کاهش انتشار گازهای گلخانه ای بستگی دارد. یکی از دلایل ترامپ برای خروج از پیمان نامه زیست محیطی پاریس، جبران کاهش اشتغال به وجود آمده در نتیجه کاهش تولید در بخش زغال سنگ می باشد. ولی دلیل عمده کاهش اشتغال در این بخش، جایگزینی گاز طبیعی با زغال سنگ، در بخش نیروگاهی بوده است. بررسی عوامل اثرگذار بر کاهش میزان تولید زغال سنگ در سال های گذشته نشان می دهد که کاهش قیمت گاز طبیعی در سال های اخیر بیشترین تأثیر را بر کاهش تولید زغال سنگ داشته و عوامل دیگر نظیر کاهش تقاضا، افزایش سرمایه گذاری در انرژی ها تجدید پذیر و قوانین دولت اوباما اثرات کمتری در این میان داشته اند.

گزارش های منتشره از موسسات مالی معتبر حاکی از آن است که به جز آمریکا، 194 کشور دیگر که متعهد به پیمان اقلیمی پاریس شده اند، به طور تجمعی 4/7 تریلیون دلار تا سال 2040 در منابع تجدید پذیر سرمایه گذاری خواهند کرد. به طوری که آمار ارائه شده نشان می دهد، به دنبال اعلام برنامه پنج ساله چین که در ماه مارس 2016 با هدف جامعه نسبتا مرفه انتشار یافت، سرمایه گذاری در انرژی های تجدید پذیر رو به افزایش گذاشت به طوری که دولت چین قصد دارد میزان سرمایه گذاری در این حوزه را تا سال 2020 به 360 میلیارد دلار برساند. این میزان سرمایه گذاری در سال 2016 معادل 5/89 میلیارد دلار بوده است. در مجموع می توان گفت، اگرچه عدم امضای تعهد اقلیمی پاریس توسط آمریکا این شبهه را به وجود خواهد آورد که سرمایه گذاری در انرژی تجدید پذیر در آینده دچار چالش خواهد شد، اما کشورهایی که منابع سوخت فسیلی را در اختیار ندارند ناگزیر به سرمایه گذاری در انرژی های نو هستند و آمریکا نیز برای حفظ قدرت رقابت پذیری خود در زمینه تکنولوژی، لازم است سرمایه گذاری مورد نیاز را انجام دهد.

طبق مطالعات انجام شده، شرط لازم برای جایگزینی انرژی سبز با سوخت های هیدروکربنی در نیروگاه ها این است که بیش از 67 درصد نیروگاه ها هسته ای باشند. زیرا انرژی های بادی، خورشیدی، آبی و... تنها قادر هستند که 30 درصد این نیازها را برآورده کنند. از دیگر سوی ساخت این مقدار نیروگاه هسته ای نیازمند سرمایه گذاری های بزرگ است. آمارهای منتشره نشان می دهد، با وجود اینکه بین سال های 2011 تا 2014 بیش از 250 میلیارد دلار در انرژی تجدیدپذیر در دنیا سرمایه گذاری شده است، اما مصرف این انرژی ها رشد چندانی نداشته و سهم سوخت های هیدروکربنی بین سال های 2015 و 2016 بالغ بر 78 درصد ثابت مانده است. عدم پایبندی دولت آمریکا به محدودیت های ناشی از توافقنامه پاریس، تولید و مصرف زغال سنگ، به ویژه در بخش نیروگاهی را، در این کشور افزایش خواهد داد و به این ترتیب مصرف گاز را در داخل آمریکا کاهش خواهد داد. با توجه به ذخایر گازی قابل ملاحظه آمریکا در حال حاضر و نیز با کاهش مصرف گاز در داخل آمریکا و در نتیجه ادامه روند فعلی ذخیره سازی گاز، پیش بینی می شود که با افزایش صادرات گاز آمریکا، مازاد عرضه به وجود آید و قیمت ها بیشتر کاهش یابند.

نویسنده: سمیه کلبری، تحلیلگر بورس