به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار» ،صنعت حمل ونقل از سه بخش حمل ونقل زمینی (جاده ای و ریلی)، هوایی و دریایی تشکیل شده است.
حمله و نقل ریلی از جمله شیوه های مرسوم حمل و نقل زمینی است که واجد صرفه اقتصادی بالا از نظر مصرف انرژی و ایمنی است. هر چند در گذشته به لحاظ سرعت کم قطارها، بهره گیری از ظرفیت راه آهن بیشتر جهت جابه جایی کالا استفاده می شد، اما در سال های اخیر به دلیل گرانی حمل و نقل هوایی و نارسایی شبکه حمل و نقل جاده ای، بویژه ضریب ایمنی پایین راه ها و افزایش سرعت و بهبود امکانات رفاهی قطارها، حمل و نقل ریلی از استقبال مناسبی برخوردار شده است.

لزوم توسعه صنعت ریلی
میزان جابه جایی مسافر و بار در هر کشور یکی از مهم ترین پارامترهایی است که به وسیله آن یک کشور در زمره کشورهای درحال توسعه قرارمی گیرد. در این میان حمل و نقل ریلی نقش مهمی را ایفا می کند.
در ایران به ازای  هر 100 کیلومتر مربع مساحت به طور متوسط 52/0 کیلومتر خطوط ریلی وجود دارد، در حالی که در کشورهای در حال توسعه به ازای هر 100 کیلومتر مربع مساحت این کشور  2.2  و در کشورهای منتخب به طور میانگین 4.5 کیلومتر خطوط ریلی وجود دارد. با در نظرگرفتن توزیع خطوط ریلی واضح است که تراکم خطوط ریلی در ایران مطلوب نیست و نیاز به احداث خطوط جدید احساس می‌شود.

در ایران به ازای هر یک میلیون نفر جمعیت در سال 2014، 134 کیلومتر طوط ریلی وجود دارد، در حالی که در کشورهای منتخب به طور میانگین به ازای هر یک میلیون نفر 632 کیلومتر خطوط ریلی وجود دارد.

در ایران به ازای هر یک میلیون نفر جمعیت در سال 2014 ، 28.1  واگن مسافری وجود دارد، در حالی که در کشورهای منتخب به طور میانگین به ازای هر یک میلیون نفر 167 واگن مسافری وجود دارد. سوئیس با داشتن 600 واگن مسافری به ازای هر یک میلیون نفر جمعیت بالاترین شاخص را از نظر زیربنایی دارد.
معرفی حمل و نقل ریلی به عنوان اولویت برنامه های توسعه کشور و تعیین اهداف افزایش سهم ریلی تا 30 درصد در حوزه بار و 18 درصدی در حوزه مسافر نشان دهنده اهمیت این بخش است. تحقق این مهم تنها در سایه افزایش بهره وری و سرمایه گذاری های جدید در حوزه راه آهن میسر می شود. به همین دلیل حضور بخش غیر دولتی در این بخش ضرورت یافته است. بستر این مهم با تصویب قانون دسترسی آزاد به شبکه ریلی کشور فراهم شد و بعد ها با ابلاغ آیین نامه تعیین بهینه سهم بخش های دولتی و غیر دولتی اوج گرفت.

سند چشم انداز 20 ساله ایران: سهم حمل و نقل ریلی برون‌شهری در جابه‌جایی مسافر از 4 به 18 درصد و سهم جابه‌جایی بار از 10 به 30 درصد از کل حمل و نقل کشور برسد.

برنامه پنجم توسعه: در دو حوزه جابه جایی مسافر و بار به ترتیب به سهم 15 و 18 درصدی برسیم.
برنامه ششم توسعه
1- سرمایه گذاری بخش غیردولتی، سرمایه گذاری در مناطق محروم تلقی خواهد شد و کلیه قوانین مرتبط با سرمایه گذاری در مناطق محروم بر سرمایه گذاری در حمل و نقل ریلی در مترتب خواهد بود.

2- وزارت راه وشهرسازی موظف است، شرکت حمل و نقل ریلی مسافری حومه ای را با هدف ساماندهی حاشیه شهرها و توسعه امور حمل و نقل ریلی حومه ای و ساخت خطوط مستقل حومه ای در زیرمجموعه شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران تشکیل دهد. این شرکت با همکاری شهرداری های مربوط متولی کلیه امور حمل و نقل ریلی مسافری حومه ای در کشور است.
3- مالیات بر ارزش افزوده خدمات حمل‌ونقل ریلی (به استثنای مسافری) با نرخ صفر محاسبه می‌شود.

بیشترین تعداد واگن های باری مربوطه به انواع واگن لبه بلند معدن به تعداد ٩،٨١٩ (٤٤درصد از کل) و سپس مخزن دار ٣،٩٤٣ دستگاه (١٨درصد از کل) است.

پیشنهادات
1. توسعه زیرساخت ها و خطوط ریلی کشور
2. ارائه تخفیف و کاهش هزینه حق دسترسی شرکت های حمل و نقل ریلی جهت رقابت پذیر نمودن حمل و نقل ریلی  در مقایسه با سایر شیوه های حمل و نقل
3. مشارکت هر چه بیشتر بخش خصوصی و تعامل این بخش با دولت در جهت کاهش حاکمیتی دولت بر این بخش. توسعه بخش در گرو رشد سرمایه گذاری از سوی بخش خصوصی است و لازمه آن نیز اقتصادی شدن بخش به واسطه اعمال سیاست های حمایتی و منطقی مبتنی بر فضای کسب و کار خواهد بود.
4. اصلاح ساختار سازمانی حمل ونقل ریلی به نحوی که حقوق تمامی ذینفعان عادلانه حفظ شود.
5. جایگزینی تجهیزات نو و پیشرفته تخلیه و بارگیری
6. به کارگیری فناوری های پیشرفته در امر بهره برداری و سیر و حرکت
7. ارائه تخفیفات مالیاتی به شرکت های حمل و نقل ریلی
8. اعطای تسهیلات مالی و سرمایه گذاری به نحوی که جذب سرمایه های بخش خصوصی را تسهیل کند.

نویسنده :آرمان اسدی، مدیر عامل هلدینگ سرمایه گذاری آتیه اندیشان مس