به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار» به نقل از خبرآنلاین،  26 دی سال 1394 وقتی توافق برجام به اجرا گذاشته شد و به دنبال آن تحریم های بین المللی علیه کشور به تدریج لغو شد،هیات های تجاری و سرمایه گذاران زیادی به ایران آمدند.آنطور که اعضای اتاق بازرگانی می گویند،در دو سال گذشته بیش از 200 هیات تجاری از کشورهای مختلف دنیا به ایران سفر کردند و با تجار وتولید کننده های ایرانی مذاکره کردند،اتفاقی که شاید در یک دهه گذشته بی سابقه بوده است.

اقتصاددانان مثال معروفی دارند که «سرمایه ترسو است»؛یعنی هرسرمایه گذار تا اطمینان پیدا نکند که ریسکی متوجه سرمایه اش نمی شود،پا پیش نمی گذارد.سرمایه گذاران برای انجام یک سرمایه گذاری تحولات دهه قبل و پیش بینی دهه آینده را در نظر می گیرند و بعد اقدام می کنند.اگرچه توافق برجام این حرکت را تسریع داده اما حالا منتقدانی هم دارد که می گویند،نتایج برجام کجاست؟ درحالی که اگر همین مثال یاد شده، به عنوان ساده ترین پاسخ ملاک قرار بگیرد،نمی توان انتظار داشت که به سرعت تحولات اقتصادی رخ خواهد داد.هرچند پیش بینی صندوق بین المللی پول از تداوم رشد اقتصادی برای سال جاری اقتصاد ایران خبر می دهد و آمار جذب سرمایه خارجی دریکسال پس از توافق برجام به روایت آمار ١١ میلیارد و ٨۰٢ میلیون دلارگزارش شده است،اما این تازه اول راه است.کارشناسان پیش بینی می کنند،دوران تثبیت پس از لغو تحریم ها سبب تمایل بیشتر برای سرمایه گذاری در اقتصاد ایران می شود.

همانطور که اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس جمهوری گفته است «ماشین اقتصاد از دره خارج شده بود و در مسیر قرار گرفته، اشکالات، موتور و بخش های مهم آن تعمیر شده و آماده حرکت با سرعت بالاست.»کارشناسان نیز براین باورند که مزرعه اقتصادی که دولت کاشته نیاز به زمان دارد تا به بهره برداری برسد.

از سوی دیگر به گفته برخی فعالان اقتصادی در زمان تحریم ها کشور مانند جزیره دور افتاده بود که سرمایه اندکی وارد کشور می شد و پولی ورود خروج از کشور نمی شد.این در حالی است که تبعات وارد نشدن سرمایه در کشور سنگین بوده است. اگر در کشور سرمایه ای وارد نشود، به ترتیب شغل های جدیدی ایجاد نمی شود و علاوه بر این تکنولوژی های به روز نیز در کشور استفاده نمی شود. البته به مدد ایجاد بستری امن برای سرمایه گذاران خارجی و داخلی شاخص های اقتصادی تکان خواهد خورد.

اگر دولت یازدهم را به دو نیمه قبل از لغو تحریم ها و بعد از لغو تحریم ها تقسیم بندی کنیم،در نیمه اول شاخص ها چندان رضایت بخش نیست،هرچند که تصمیم های راهگشای خوبی در جهت برداشتن موانع کسب و کار برداشته شده است.

موتور اقتصاد کشور بعد از لغو تحریم ها روشن شده است.پس ازآنکه تولید نفت از یک میلیون بشکه به 4 میلیون بشکه رسید و صادرات از 600 هزار بشکه به 2 میلیون 900 هزار بشکه جهش یافت،به تدریج سایر شاخص های اقتصادی هم رو به بهبود گذاشت. همسو با برداشته شدن تحریم ها دولت موظف بود بستری برای اطمینان سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری نیز ایجاد کند. زمانی که سرمایه دار به محل یا بازاری که در آن سرمایه گذاری می کند اطمینان نداشته باشد، بلند مدت سرمایه گذاری نخواهد کرد.

بازگشت امید به سرمایه‌گذاران

مهدی پورقاضی، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران و رییس کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران درباره تحولات اقتصاد ایران در دولت یازدهم می گوید:«برای رشد انباشت سرمایه یا رشد سرمایه گذاری انتظار نمی‌رود دولت خود وارد عمل شده و سرمایه گذاری کند. دولت باید بسترساز این امر باشد؛چراکه سرمایه گذاران زیادی وجود دارند که علاقه دارند در بخش های مختلف اقتصاد کشور سرمایه گذاری کنند.»

او معتقد است:«رشد سرمایه‌گذاری در سالهای گذشته منفی بوده و دلیل آن نیز ناشی از نبود چشم انداز روشن برای سرمایه گذاری و امنیت سرمایه ها بوده است.در واقع سرمایه گذار برنامه توسعه اقتصادی محکمی از سوی دولت قبل ندید که بخواهد وارد مشارکت در اقتصاد شود،اما در چهارسال گذشته و به دنبال توافق برجام این امیدواری بوجود آمده و امروزه سرمایه گذاران با آرامش بیشتری نسبت به سرمایه گذاری اقدام می کنند.»

این فعال اقتصادی تصریح کرد:« شرایط سرمایه گذاری بعد از برجام بهبود یافته و ارتباطی که با خارجی ها برقرار شد، موجب گردید تا فضای امن‌تری برای سرمایه گذاران ایجاد شود. براین اساس روحیه علاقه به سرمایه‌گذاری افزایش یافته و شرایط بهتر شده است.»

تشکیل سرمایه ثابت مثبت می شود

یکی از شاخص های اصلی برای اینکه نبض اقتصادی خوب بتپد،شاخص تشکیل سرمایه ثابت است.اگر این شاخص مثبت باشد،یعنی آن اقتصاد درحال رشد است.اگرمنفی باشد،یعنی رو به رکود گذاشته؛شاخصی که در اقتصاد ایران در حال مثبت شدن است. براساس آمارهای رسمی، شاخص تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در سال 90 معادل 4.6درصد، سال 91 منفی 19درصد،سال 92 منفی 7.8درصد و سال 93 معادل مثبت 7.8 درصد گزارش شده است.اگرچه بانک مرکزی آمارتشکیل سرمایه قابت را برای دوسال 1394 و 1395 اعلام نکرده، اما برآوردها نشان می دهد رشد مثبت ادامه داشته است.

در همین راستا پدرام سلطانی، نایب رییس اتاق بازرگانی ایران می گوید:«ٖنرخ تشکیل سرمایه ثابت صرفا بحث دولت و سرمایه گذاری دولتی نیست. بلکه به طور کلی سرمایه گذاری کلی در یک سال که در کشور انجام می شود؛این سرمایه ها شامل بخش دولتی و خصوصی و سرمایه هایی که مستهلک می شود را در بر می گیرد.حتی تفاضا برای سرمایه گذاری هم یک شاخص و علامت مثبت را نشان می دهد که نرخ تشکیل سرمایه ثابت ناخالص نامیده می شود.»

او اضافه کرد:«اوج منفی بودن نرخ تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در دولت قبل بود. زمانی که سرمایه گذاری های قبلی ما به استهلاک رسیده بودند و سرمایه گذاری های جدیدی در سال های آخر بین سال 90 الی 92 انجام نمی شد. طبیعتا این روند منفی بودن نرخ تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در این چندساله بهبود یافته و ترمیم پیدا کرده است.»

چراغ سبز به بازار بین المللی

به دنبال مثبت شدن رشد سرمایه ثابت در اقتصاد، آثار این رشد به سرعت درآمارهای صادراتی کشور نیز دیده شد. به طوری که صادرات کالاها و خدمات از منفی 3.1 درصد سال 92 به مثبت 12.1 درصد در سال 94 رسید و به دنبال آن برای تراز تجاری کشور پس از 40 سال مثبت شد.

کاشناسان اقتصادی بر این باورند که مزرعه اقتصادی که دولت کاشته نیاز به زمان دارد تا به بهره برداری برسد؛این آماده بذرافشانی است.باید دوباره سرمایه گذاران به اطمینان کنند وبه این بازار برگردند