به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار» به نقل از سنا، قیمت نفت روز جمعه با اندکی رشد همراه شد. بازار نفت خام وست تگزاس در امریکا البته در قیمت 49 دلار و 33 سنت در هر بشکه  با کاهش 0.8 درصدی قیمت هفتگی و 2.7 درصدی در ماه به کار خود پایان داد . قیمت پایانی نفت برنت نیز در بازار لندن با کاهش 0.6 درصدی تسبت به هفته قبل در این ماه 2.2 درصد کاهش یافت و به 52 دلار و 5 سنت رسید که نشان می دهد همچنان تلاطم قیمت با رقابت تولیدکنندگان دو سوی جهان ادامه دارد.

رویارویی غول های نفتی با تولیدکنندگان شیل

یکی از مهم ترین عواملی که در هفته اخیر از سقوط بیشتر بازار جلوگیری کرد واکنش ایران، روسیه و عربستان در برابر افزایش ذخایر نفت شیل بود. درحالی که موسسه بیکر هیوز که 21 آوریل با انتشار داده های مربوط به گسترش تجهیزات نفتی امریکا بازار را شوکه کرد در تازه ترین گزارش خود از توسعه تجهیزات حفاری در ایالات متحده برای پانزدهیمن هفته متوالی خبر داد و اعلام کرد که تعداد چاه های حفاری شده با تداوم گسترش حفاری ها در 10 ماه اخیر به 697 عدد رسیده است.  روسیه روز گذشته اعلام کرد که در مقابل رشد بی سابقه ذخایر تولیدکنندگان شیل برای حمایت از قیمت، تا روز قبل از نشست بعدی اوپک در وین، تولید خود را 300 هزار بشکه در روز کاهش می دهد. همچنین در همین راستا، ایران سه شنبه گذشته اعلام کرد برای کاهش ذخیره شناور در نفتکش ها تولید خود را در ماه می کاهش خواهد داد. به اضافه این که خالد الفالح وزیر نفت عربستان سعودی اواسط هفته گذشته با بیان اینکه، یکی از اهداف اصلی توافق کاهش تولید، کنترل موجودی کشورهای صنعتی بوده است گفت: پایش داده ها نشان می دهد موجودی نفت کشورهای صنعتی حتی پس از توافق فریز نفتی همچنان بالاتر از میانگین پنج ساله است و بر این اساس تولیدکنندگان برای تمدید این توافق تا پایان سال 2017 به اجماع رسیده اند، مدیر کل اوپک- محمد بارکیندو- نیز روز پنجشنبه اعلام کرد که اعضای این سازمان به اجماع برای تمدید توافق بسیار نزدیک شده اند، اگرچه برای تصویب قطعی آن باید تا نشست بعدی منتظر ماند. واکنش ایران و عربستان بعنوان تاثیرگذارترین تولیدکنندگان نفت اوپک و متحد قدرتمند آن یعنی روسیه نشان از اراده جدی کشورهای صادرکننده در حفظ بازار دارد و همین امر، امیدها را برای تمدید توافق فریز نفتی تا پایان سال 2017 میلادی در جلسه آتی اوپک که 25 ماه می در وین برگزار می شود افزایش داده و موجب حمایت از قیمت در محدوده فعلی شده است.

سنگینی کفه عرضه با بازگشت لیبی

داده های موسسه پلتس در دومین گزارش تحلیلی اش از بازار نفت حاکی از آن است که تولید نفت کشورهای ویتنام، مالزی و تولیدکنندگان حوزه مدیترانه در سه ماه اول سال جاری میلادی نسبت به قبل از آن به شدت کاهش یافته و تولیدکنندگان خاورمیانه و روسیه نیز در سطح توافق فریز باقی مانده اند. بر اساس این گزارش در میان تولیدکنندگان شمال افریقا تنها لیبی است که با بازگشایی خط لوله بین دو میدان نفتی اصلی غرب لیبی و بندر مدیترانه موسوم به الشراره و الفیل، توسط شبه نظامیان، کمتر از یک سوم از تولید از دست رفته نفت خود را به چرخه تولید باز می گرداند و تولید خود را از 260 هزار بشکه به 700 هزار بشکه تا آخر هفته جاری می رساند. لیبی که بزرگترین منبع تثبیت شده نفت افریقا محسوب می شود، یکی از بهترین کیفیت های نفت را برای پالایشگاه های اروپا داراست. تولید نفت این کشور در سال 1970 به مرز 3.3 میلیون بشکه در روز رسید و پس از آن رفته رفته از میزانش کاسته شد تا حدی که قبل از تحولات منطقه به نصف کاهش یافت. ولی با توجه به اینکه عربستان جبران کاهش تولید لیبی را به عهده گرفته بود، این امکان وجود دارد که با کاهش تولید عربستان این افزایش تعدیل شود.

جایگاه شیل در میان تولیدکنندگان نفت کجاست؟

حال سوال اساسی این است که آیا تولیدکنندگان شیل قصد دارند افزایش ذخایر را متوقف کنند یا نه. حساسیت موضوع زمانی مشخص می شود که بدانیم طبق داده های آژانس اطلاعات انرژی کل تولید نفت در جهان 98.3 میلیون بشکه در روز و کل مصرف آن کمی کمتر از 98.1 میلیون بشکه در روز است. بر این اساس برخی تحلیلگران مانند بارت چیلتون رییس سابق کمیسیون معاملات آتی کامودیتی ایالات متحده (CFTC) عقیده دارند با توجه به نااطمینانی گسترده ای که بر بازار سایه افکنده امکان نوسان قیمت در بلندمدت در بازه عجیب 42 تا 100 دلار و در کوتاه مدت در بازه 48 تا 54 دلار وجود دارد. اراده دولت جدید ایالات متحده برای افزایش رونق اقتصادی، تحرک بی سابقه ای را در بازارهای امریکا به وجود آورده است. بورس نیویورک در حال تجربه یکی از بالاترین حجم معاملات تاریخ خود بویژه در حوزه انرژی است. حجم معاملات نفت وست تگزاس در ماه فوریه 10 درصد رشد کرده و رکورد 2.2 میلیون قرارداد را در یک روز به ثبت رسانده که رقمی بی سابقه است. معاملات آپشن بازار نفت نیز با رسیدن به میانگین 224هزار قرارداد در روز، رشد حیرت انگیز 36 درصدی را تجربه کرده است. از سوی دیگر واردات نفت امریکا از عربستان- بزرگترین صادرکننده نفت جهان- تا یک میلیون بشکه کاهش یافته است. هم اکنون تولید نفت خام امریکا با 10 درصد رشد نسبت به نیمه 2016 به 9.3 میلیون بشکه در روز رسیده است که با بزرگترین صادرکننده اوپک یعنی عربستان برابری می کند. باید در نظر داشت که از سال 2015 میزان تولید روزانه شیل از 920 هزار بشکه در روز فراتر نمی رفته است. همانطور که داده ها نشان می دهند، دستورات دولت جدید در راستای افزایش بهره برداری از منابع نفتی داخلی و بستر سازی برای آنچه که جهش اقتصادی نامیده شده است، بشدت بر جذابیت این بازار در امریکا افزوده است. بر این اساس می توان درک کرد که چرا تولیدکنندگان شیل تولید خود را افزایش می دهند. اما ادامه این روند در گرو عملکرد دولت و واکنش بموقع بازارهاست.

عملکرد اقتصادی ایالات متحده در ماه آوریل

داده های اقتصادی امریکا مربوط به سه ماه اول سال 2017 میلادی که روز جمعه منتشر شد، نشان می دهد  تولید داخلی ایالات متحده به پایین ترین رشد خود در سه سال اخیر رسیده است. دفتر تحلیل اقتصادی امریکا روز جمعه اعلام کرد نرخ رشد تولید ناخالص داخلی (GDP) از 2.1 درصد در آخرین سه ماهه 2016 به 0.7 درصد در اولین سه ماهه 2017رسیده است در حالی که تحلیلگران رشد 1.2 درصدی را پیش بینی می کردند. همچنین شاخص بهای مصرف کننده نیز با 0.1 درصد کاهش نسبت به پیش بینی ها همراه بوده  و هزینه واقعی مصرف کنندگان تنها 0.3 درصد رشد کرده است که در مقایسه با جهش 3.5 درصدی فصل گذشته ضعیف ترین نتیجه از سال 2009 محسوب می شود.

با این حال با توجه به نرخ رشد دستمزدها و نزدیک شدن نرخ بیکاری به پایین ترین سطح خود در یک دهه گذشته، می توان انتظار داشت که در سه ماهه دوم آوریل تا ژوئن رشد 2.8 درصدی برای اقتصاد امریکا محقق شود. بر همین اساس آقای فیشر از مقامات سرشناس فدرال رزرو گفته است که آمار اقتصادی سه ماهه اول تاثیری بر تصمیم گیری اعضا در خصوص دو بار افزایش نرخ بهره در ادامه سال 2017 ندارد. بنظر می رسد که فدرال رزرو برای کاهش بار تورمی از بازار در حال رشد کار این تصمیم را می گیرد. موسسه مورگان استنلی نیز پیش بینی می کند نرخ بهره در ماه ژوئن بار دیگر افزایش یابد.

چشم انداز بازار بنزین در افق تولیدکنندگان شیل

یکی از اصلی ترین فاکتورهایی که ادامه روند رشد ذخایر امریکا را با چالش روبرو می کند، کاهش تقاضای بنزین در دو ماه متوالی فوریه و مارس است که حکایت از افت 2.4 درصدی دارد. بر اساس آخرین داده های آژانس انرژی امریکا 14.2 میلیون بشکه به ذخایر نفت و 2.9 میلیون بشکه به ذخایر بنزین افزوده شده که بسیار بالاتر از پیش بینی هاست و این امر می تواند باعث فشار بر تولید نفت شیل باشد که با توجه به هزینه بالاتر تولید آن بعید نیست. بر همین اساس تحلیلگران بلومبرگ به این نتیجه رسیده اند که با توجه به داده های آژانس انرژی، جهش تولید با مازاد عرضه در امریکا روبرو می شود و تولیدکنندگان کوچک تحت تاثیر کاهش قیمت قدرت رقابت خود را از دست می دهند و از بازار خارج می شوند. شرکت های داچ شیل و توتال برنامه درازمدتی برای افزایش سرمایه گذاری در نفت شیل دارند و احتمالا منتظر فرصت مناسب برای این اقدام هستند تا به راحتی بازار را از دست تولید کنندگان کوچک بگیرند.

اگرچه بازار دچار شوک عرضه شده است، ولی در صورتی که دولت امریکا بر پایه وعده هایی که داده است در سیاستگذاری اقتصاد داخلی موفق عمل کند، می توان انتظار داشت تقاضای داخلی ایالات متحده رشد کند و بازار داخلی را به تعادل نزدیک کند. این همان فرصتی است که از سوی سرمایه گذاران "شانس 2017" نامیده می شود . مدیر فروش شرکت توتال روز شنبه در واکنش به کاهش قیمت نفت گفت که شرکتش هیچ نگرانی از بابت بازگشت قیمت ها ندارد و از این بابت کاملا اطمینان دارد. او کاهش بهای نفت را در دو هفته اخیر یک نوسان کوتاه مدت دانست. موسسه سرمایه گذاری گلدمن ساکس نیز در گزارش پیش بینی خود از بازار نفت، طرف تقاضا را بعنوان اصلی ترین محرک بازار در چشم انداز 2017 در نظر گرفته و به رشد آن امیدوار است. قدرت نمایی تولید کنندگان بزرگ در جلوگیری از سقوط بیشتر قیمت نفت تا کنون در جلب اعتماد سرمایه گذاران موفق بوده است و اگر شرایط به همین ترتیب باشد، قیمت 50 دلار در بازه 48 تا 54 دلار می تواند همچنان چسبندگی خود را حفظ کند. هرچند تصمیمات جلسه بعدی اوپک بسیار تاثیر گذار است.