عصر بازار: وزیر امور اقتصاد و دارایی از احتمال کاهش سود بانکی در جلسه روز سه شنبه شورای پول و اعتبار خبر داد. به همین منظور طی یادداشتی نقش کاهش نرخ سود بانکی در ایجاد رونق در بازار سرمایه بررسی شده است.
به گزارش پایگاه خبری «عصربازار» به نقل از سنا، علی دبیر همایون ، کارشناس اقتصاد، در یادداشتی می نویسد: در اقتصاد مبتنی بر سازوکار بازار، نرخ بهره متغیر اصلی ایجاد کننده تعادل میان عرضه منابع مالی (وجوه قابل استقراض) و تقاضا برای آن منابع است. نرخ بهره عاملی است که از یکطرف پساندازها را تجهیز میکند و از طرف دیگر پساندازهای تجهیز شده را به نحو کارآ به مصارف مختلف (سرمایهگذاری) تخصیص میدهد. نتایج تجربی در اغلب کشورهای توسعه یافته و برخی از کشورهای در حال توسعه حاکی است که بین نرخ بهره و پسانداز (عرضه منابع مالی) رابطه مستقیم و بین نرخ بهره و سرمایهگذاری (تقاضای منابع مالی) رابطه معکوس وجود دارد. بهاین معنی که با افزایش نرخ بهره عرضهکنندگان منابع مالی اقدام به عرضه بیشتر منابع خود به بانک ها میکنند و از طرف دیگر تقاضاکنندگان منابع مالی، که سرمایهگذاران هستند، تقاضای خود را برای دریافت منابع مالی کمتر میکنند. بنابراین در اقتصادهای مبتنی بر سازوکار بازار نرخ بهره از تقاطع عرضه و تقاضای وجوه قابل استقراض در بازار پول بهدست میآید. بهاین ترتیب در چنین اقتصادهایی نرخ بهره میتواند بهعنوان یک ابزار قوی نقش مؤثری در سیاستگذاری اقتصادی ایفا کند، همان طوری که در اقتصادهایی نظیر اقتصاد آمریکا یا کشورهای صنعتی اروپایی و ژاپن چنین نقشی را ایفا میکند. برای مثال فدرال رزرو آمریکا برای مقابله با رکود اقتصادی سالهای 2002 و 2003 میلادی اقدام به کاهش پیدرپی نرخ بهره و رساندن آن به حدود 5/1 درصد کرد. اثرات چنین کاهشی از طریق بازار سرمایه به بخش واقعی اقتصاد تسری پیدا کرد و موجب بهبود رشد اقتصادی آمریکا شد.
با توجه به آنچه گفته شد، این پرسش مطرح میشود که آیا در ایران نرخ سود بانکی میتواند نقشی مانند نرخ بهره در اقتصادهای مبتنی بر سازوکار بازار ایفا کند؟ یعنی با کاهش یا افزایش نرخ سود بانکی آیا میتوانیم متغیرهای واقعی اقتصاد نظیر سرمایهگذاری، رشد اقتصادی، مصرف بخش خصوصی و غیره را تحت تاثیر قرار دهیم؟
به لحاظ تئوریک انتظار میرود که رابطهای معکوس بین نرخ سود بانکی و نرخ رشد سرمایهگذاری وجود داشته باشد. جدای از اینکه نرخ سود تسهیلات بانکی از چه طریق تعیین میشود، معمولا هدف از کاهش این نرخ، تلاش برای کاستن از هزینههای تامین سرمایه برای بنگاههای تولیدی و مردم و نیز افزایش میزان سرمایهگذاری و تولید در کشور بیان می شود.
با کاهش نرخ سود، در نتیجه کاهش هزینه سرمایه، انتظار میرود سرمایهگذاری در کشور افزایش یابد، اما تا زمانی که شرایط سرمایهگذاری فراهم نباشد عامل نرخ بهره بر سرمایهگذاری تاثیرگذار نیست. تجربه نشان داده است که پایین آوردن نرخ سود بانکی در ایران، معمولا با توجیه تلاش برای افزایش سرمایهگذاری و در نتیجه رونق اقتصادی کشور صورت گرفته است. در ادبیات اقتصادی معمولا سرمایهگذاری را تابعی از عواملی چون تولید (نرخ رشد اقتصادی)، نرخ سود بانکی، نرخ تورم، موجودی منابع مالی و بانکی، ریسک و نا اطمینانی، استهلاک، موجودی سرمایه دوره قبل و هزینه تعدیل سرمایه میدانند. از همه مهمتر بهبود فضای کسب و کار نقش بسیار قابل ملاحظه و معنی داری را برای سرمایه گذاری ایفاء می کند.
به طور خلاصه کاهش نرخ سود بانکی می تواند متغیرهای واقعی اقتصاد نظیر سرمایهگذاری، رشد اقتصادی، مصرف بخش خصوصی و غیره را تحت تاثیر قرار دهد و اثرات چنین کاهشی از طریق بازار سرمایه به بخش واقعی اقتصاد تسری پیدا کرده و موجب بهبود رشد اقتصادی می شود اما این تاثیر در میان مدت اثرات واقعی خود را نشان می دهد و اثرات آن در کوتاه مدت حداکثر بر اثر انتظار روانی سهامداران به صورت موقتی است.
جهت دریافت آخرین اخبار از طریق تلگرام به کانال اختصاصی عصربازار ( https://telegram.me/asrebazar ) بپیوندید. برای دریافت آخرین نسخه از نرم افزار تلگرام اینجا را کلیک کنید.