عصر بازار- پیشنهاد نفتی عربستان به ایران در شرایط بحران استراتژی انرژی عربستان چه پیامدهایی در پی دارد؟ یک کارشناس حوزه انرژی به این سوال پاسخ میدهد.
به گزارش پایگاه خبری «عصربازار» به نقل از اقتصادنیوز، محمدصادق جوکار، پژوهشگر ارشد مؤسسه مطالعات بینالمللی انرژی در پاسخ به این سوال شش نکته را در نشریه تحلیل رخدادها و روندهای نفت و گاز طبیعی جهان از نگاه موسسه مطالعات بینالمللی انرژی این طور مطرح کرده است.
1. پیشنهاد کاهش تولید عربستان به سطح اول ژانویه یعنی 10.2 میلیون بشکه به شرط عدم افزایش تولید ایران بیش از 3.6 میلیون بشکه در روز تغییری در سطح صادرات نفت عربستان به بازارهای جهانی به رغم کاهش تولید این کشور نخواهد داشت. زیرا افزایش 400 هزار بشکهای تولید این کشور از ژانویه تاکنون به دلیل فصل گرما و
افزایش تقاضای داخلی بوده و با سپری شدن این دوران در عربستان، این کشور میتواند با سطح تولید ژانویه به دلیل کاهش تقاضای داخلی، بازارهای صادراتی خود را
حفظ کند. در نتیجه عربستان با این پیشنهاد، تلاش میکند الف) بازارهای صادراتی خود را حفظ کرده ب)از افزایش تولید ایران جلوگیری کند و پ)با افزایش
احتمالی قیمتها در صورت پذیرفته شدن این پیشنهاد از سوی ایران به هر دو بعد سیاست انرژی خود یعنی «حفظ سهم از بازار عرضه» و «بیشینه کردن درآمدهای
صادرات نفت خود» تحقق بخشد.
2. پیشنهاد نفتی عربستان، صحت تحلیل گذشته موسسه مطالعات بینالمللی انرژی را نشان میدهد که «ترس اصلی عربستان از ایران برای بازگشت تولید این کشور
به سطح پیشاتحریم نیست، بلکه به دنبال کنترل برنامههای توسعهای ایران در پساتحریم است. ترسی که به دلیل برنامهریزی کشور برای استفاده از فضای تنشزدایی پسابرجام، اصلاح قراردادهای نفتی و هزینه تولید نفت مشابه با عربستان چندان غیرمنطقی نیز به نظر نمیرسد. ایران در کنار عراق برای عربستان تهدید روزافزونی خواهند بود.
3. پیشنهاد نفتی عربستان به ایران به عنوان یک ابتکار نشان از این دارد که عربستان از وضعیت انرژی، ماهیتا کنونی قیمت نفت به شدت دارای احساس تهدید اقتصادی و امنیتی است و حتی حاضر است در شرایط تنش سیاسی کنونی دو کشور نیز برای حل این بحران با ایران حداقل در حوزههای اقتصادی و انرژی به گفتوگو بنشیند.
4. بسیاری از کارشناسان معتقدند که عربستان سعودی این پیشنهاد نفتی را به علم به عدم پذیرش از سوی ایران مطرح کرده است تا حداقل از لحاظ فضای دیپلماتیک، جو روانی اتهام اختلال در بازار را متوجه ایران کرده و خود را به عنوان کشوری خواستار بهبود وضعیت قیمت نفت کنونی که برای همه کشورهای اوپک دارای تهدید اقتصادی است، تصویرسازی کند.
5. ایران باید کلیت منافع ملی را در نحوه تعامل در شرایط فعلی با عربستان در نظر گیرد. بهبود قیمت نفت با هزینه متوقفسازی روند توسعه تولید نفت ایران به معنی توسعهطلبی بیشتر سیاست خارجی عربستان در سطح منطقهای خواهد بود که هماکنون عربستان به دلیل کاهش درآمدهای نفتی مجبور است با هزینه مصرف درآمدهای ارزی خود به آن بپردازد. فراموش نکنیم که مصرف زیاد درآمدهای ارزی این کشور منجر به افول شاخصهای اعتماد اقتصادی بینالمللی برای شرکای این کشور خواهد شد.
6. عربستان سعودی را باید بنا به مقتضیات بازار در دوگانگی تناقضی که خود در بازار بینالمللی انرژی ایجاد کرده است، نگه داشت تا به رویکرد همکاریگرای واقعی
با اوپک بپردازد. عربستان یا باید وضعیت قیمتهای کنونی و مشکالت منتج از آن برای سیاست داخلی و خارجی خود را بپذیرد یا باید سهم تصاحب کرده کشورهای درگیر بحرانهای ژئوپلیتیکی که هماکنون به بازار آمدهاند را از طریق کاهش تولید و صاردات خود بازپس دهد تا قیمتها بهبود یابد.
7. ایران ملزم است که منافع بلندمدت راهبردی خود در بازار بینالمللی انرژی را مد نظر قرار دهد. نقاط تهدید حاکی از تغییرات ساختاری اقتصاد انرژی بینالمللی به نوعی
برای ایران نیز تهدید هستند اما ایران از مزیت های بهتری برای مقابله با آن برخوردار است. مولفههایی نظیر وابستگی کمتر GDP به درآمدهای صادراتی، تنوع بیشتر اقتصادی و پتانسیلهای آن، برنامهریزی منسجمتر و سازگارتر متنوعسازی اقتصاد که به دلیل کاهش اجباری درآمدهای نفتی در دوره تحریم به آن الزام شد و مهمتر از همه پتانسیل گسترده در ورود به بازار تجارت گاز برای حل بحران احتمالی کاهش درآمدهای صادرات نفتی میتواند به ایران در حل تعارضات بلندمدت اقتصاد انرژی بینالمللی خود کمککند.