به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار»، دکتراحمد نبی‌زاده، دانش‌آموخته دکترا مدیریت مالی از دانشگاه تهران و مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری جامی که از کارشناسان زبده بازار نیز محسوب می‌شود، در گفت‌وگو با هفته‌نامه بازار امروز تشریح می‌کند که چگونه هرکدام ازاین ریسک‌ها می‌توانند بر شاخص بازار و کاهش آن موثر باشند که با هم می‌خوانیم:

پیش‌بینی می‌شود تاپایان شهریورماه، عواملی مانند پایان سال مالی شرکت‌های سرمایه‌گذاری و کارگزاری‌ها و موعد اظهارنظر کنگره آمریکا درباره برجام چند تهدید قابل توجه برای شاخص باشند، نظر شما چیست؟
به عقیده من پایان سال مالی اکثر شرکت‌های سرمایه‌گذاری آذرماه است، اما اگر هم تعدادی شرکت سرمایه‌گذاری باشند که سال مالی آنها پایان شهریورماه باشد، باید بگویم که وضعیت کنونی بازار با این حجم از معاملات امکان شناسایی سود را برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری فراهم نمی‌کند.
به عبارت دیگر، امروز امکان شناسایی سود برای این شرکت‌ها یا همان اصلاح پرتفوی وجود ندارد، البته ممکن است دراین میان معاملات درون گروهی شرکت‌های سرمایه‌گذاری با زیرمجموعه‌های خود افزایش یابد که به طور حتم این عامل هم نمی‌تواند تاثیر چندانی داشته باشد زیرا شناسایی سود وقتی امکان‌پذیر است که حجم بازار و معاملاتش  بالا باشد، اما وقتی بازار با کمبود نقدینگی مواجه بوده و در این مدت ارزش پرتفوی شرکت‌ها با افت بسیاری روبه‌رواست، اصلاح پرتفوی هم نمی‌تواند نقشی را در این میان ایفا کند. درنتیجه این عامل تهدیدی برای شاخص محسوب نمی‌شود.
سال مالی کارگزاری‌ها هم پایان شهریورماه به پایان می‌رسد، در این مدت کارگزاری‌ها مجبور هستند اغلب خریدهای اعتباری خود را تسویه کنند و به طور حتم در این مدت حجم عرضه سهام به این منظور افزایش می‌یابد، فکر می‌کنید این موضوع چه میزان بتواند شاخص را رو به نزول سوق دهد؟
در دوسال اخیر که بازار روندی منفی و نزولی را دارد و میزان ضرر سهامداران و کارگزاری‌ها افزایش یافته، کارگزاری‌ها از میزان خریدهای اعتباری و اعطای آن به سهامداران خود کاسته‌اند، به طوری که میزان خریدهای اعتباری به اندازه‌ای کاهش یافته که اکنون  کارگزاری‌ها تنها به تعداد محدودی از مشتری‌های خوش‌حساب خوب با شرایطی سخت اعتبار اختصاص می‌دهند. به همین دلیل حجم عرضه سهم به دلیل تسویه خریدهای اعتباری در پایان شهریورماه هرچند می‌تواند شاخص را کاهش دهد، اما عامل چندان قوی نیست.
برسیم به اظهارنظر کنگره آمریکا برای سند “برجام” به نظر شما آیا این عامل نیز تهدیدی برای بازار  است؟
این موضوع با ابهام‌های زیادی مواجه است، چرا که به تازگی اخباری به گوش می‌رسد مبنی براینکه، چنانچه اوباما بتواند نظر 11 نفر دیگر از اعضای کنگره را به نفع خود جلب کند، راهش برای گرفتن اظهارنظر مثبت کنگره هموار می‌شود. به هر روی آنچه که مسلم است این است که این موضوع فعلا با ابهام روبه‌رو است و بازار هم در این باره به هوشمندی رسیده است‌.
اما از نظر من چالش‌های قوی‌تری وجود دارند در مقایسه با عواملی که شما مطرح کردید برای اینکه شاخص را کاهش دهند.
کدام عوامل؟
ببینید، هم‌اکنون نماد چند شرکت قدرتمند و موثر بر شاخص در بازار مسدود هستند، نمادهایی مانند شرکت‌های پالایشگاهی، فلزی‌ها و معدنی‌ها‌. به اعتقاد من گشایش هرکدام از این نمادها می‌تواند تهدیدی باشد برای کاهش شاخص‌. به عنوان مثال گشایش نماد "شبندر"، ممکن است در شرایطی مانند امروز به تنهایی 300 واحد شاخص را کاهش دهد یا هرکدام از نمادهای مسدود دیگر به همین ترتیب.
به نظر شما شاخص با گشایش و بسته شدن نمادها ظرفیت کاهش تا چند واحد را دارد؟
با فرض باز شدن نماد پالایشگاهی‌ها و نمادهای فلزی و معدنی و سایر شرکت‌های مسدود، درمجموع  شاخص می‌تواند حداکثر تا هزار واحد افت کند که به نظر من اگر در شهریورماه این تهدید را نداشتیم، شاخص درهمین محدوده 64 تا 65 هزارواحد باقی می‌ماند.
سوال آخر، ارزیابی خود را از بازار و شرایط موجود بفرمایید ؟
در 21 ماه اخیر، دلایلی مانند کمبود نقدینگی، حرکت پول از بازار سرمایه به سمت سیستم بانکی در شرایطی که حقوقی‌ها نیز دنباله‌رو حقیقی‌ها بوده‌اند و بازار از ضرر بیشتر می‌ترسید، بازار سرمایه پر رونقی را شاهد نبودیم. شرایط موجود در منطقه، افزایش ناامنی به دلیل وجود نیروهایی مانند داعش، کاهش میزان صادرات به عراق تحت تاثیر این ناامنی، به دنبال افت قیمت نفت و درآمدهای دولت عراق و از همه مهمتر نزول قیمت‌های جهانی کالاهای اساسی همه دست به دست هم داده‌اند تا بازاری کم رونق و بی جان داشته باشیم. در شرایطی که بخش عمده‌ای از بازار ما وابسته به قیمت جهانی کالا است، بیش از 65 درصد بورس ما وابسته به قیمت‌های جهانی کالاست، اما می‌بینیم قیمت سنگ آهن از 100 دلار در هر تن به 54 تا 53 دلار کاهش یافته، یا متانول از 430 دلار به 260 دلار رسیده است. به طور حتم چنین افت‌های قیمتی می‌تواند بازار را به سوی سقوط و نزول هدایت کند. از سوی دیگر، در شرایط کنونی میزان جابجایی سهام بسیار پایین است، وقتی 30 تا 40 درصد از قیمت هر سهم کاسته شده است چطور می‌شود توقع داشت که سهامداران حقیقی با سرمایه بالا و یا شرکت‌های حقوقی کوچک دست به اصلاح پرتفوی خود بزنند .
پیش‌بینی شما از بازار چیست؟
انتظار تغییرات زیاد در شهریورماه به سوی افت یا افزایش نمی‌رود، اما پیش‌بینی می‌شود با برطرف شدن مساله برجام در کنگره آمریکا تا چند هفته آینده و بهبود نسبی شرایط قیمت‌های نفت و احتمال ارایه یک بودجه انبساطی در آذرماه به مجلس، شرایط بازار سرمایه درفصل پاییز مناسب‌تر از وضعیت کنونی باشد و ممکن است شاهد بازگشت رونق نسبی به بازار از فصل برگ‌ریزان باشیم.