به گزارش پایگاه خبری «عصربازار» به نقل از دنیای معدن، ولی حذف تحریم‌ها نگاه‌ها را تغییر داد و حال برندهای معتبر خارجی برای حضور و سرمایه‌گذاری در ایران از یکدیگر سبقت می‌گیرند.خبرهای مثبت در این حوزه باعث شد برای نخستین بار در تاریخ ایران فولاد در صادرات رکورد بزند و سایر بخش‌ها هم بتوانند با همکاری کشورهای خارجی تولیدات خود را افزایش دهند.لذا برجام کلید طلایی پیشرفت در حوزه یادشده شد و پس از مدت‌ها بانک‌های خارجی در پرداخت تسهیلات و فاینانس به ایران روی خوش نشان دادند.شاید همین امر باعث شد تا مهدی کرباسیان رئیس هیأت مدیره سازمان توسعه و نوسازی معادن ایران بگوید که تا پایان سال بخش اعظم 7 طرح فولادی که در دولت گذشته متوقف شده بود به نتیجه برسد.

منتقدان دولت معتقدند که برجام  تأثیری نداشته است و این امر باعث جذب سرمایه‌گذاران خارجی و یا حتی توسعه همکاری‌ها و مذاکرات نشده است. به اعتقاد شما آیا برجام نتوانسته تأثیری حداقلی بر فرآیند فعالیت‌های صنعتی و معدنی بگذارد؟
برجام باعث اتفاقات مهم صنعتی و معدنی شده است. اگر کسی می‌گوید این امر تأثیری بر حوزه‌های مختلف نداشته است واقعا جانب انصاف را رعایت نکرده است. در حوزه معدن و صنایع معدنی برجام دستاوردهای بزرگی را برای ما رقم زد. قبل از آنکه توافقات گروه 1+5 اتفاق بیفتد شرکت‌های معتبر بین‌المللی حاضر نبودند حتی در سطح مشاور با ما گفت‌وگو کنند. یکبار هم جواب ما را ندادند. شرایط به گونه‌ای بود که هیچکدام  از شرکت‌ها حتی در سطوح پایین هم در مناقصه‌ها و مزایده‌های ما شرکت نمی‌کردند. ایران به لحاظ فولاد، تیتانیوم، آلومینیوم، عناصر نادر خاکی و... مزیت‌های زیادی دارد ولی شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران خارجی نیم نگاهی هم در آن مدت به ما نداشتند. نکته دیگر آنکه اگر مشاور یک شرکت خارجی با ما می‌خواست وارد مذاکره شود کشور ثالث چون ترکیه و دوبی را انتخاب می‌کردند. اما از زمانی که برجام رخ داد نگاه‌ها تغییر کرد و اکنون به گونه‌ای شده که شرکت‌های معتبر بین‌المللی برای مذاکره با ایران اعلام آمادگی می‌کنند. اخیراً که برای یک اجلاس بین‌المللی به یکی از کشورها رفته بودم مدیران برندهای معتبر برای اینکه بتوانند برای همکاری‌های بیشتر گفت‌وگوهای خود را به سرانجام برسانند با هواپیماهای شخصی خود آمده بودند. حال اگر در شرایط تحریم بودیم مگر شرکتی حاضر می‌شد با ایران سر میز مذاکره بنشیند. از سویی مسأله دیگر آن است که ما با قدرت صحبت می‌کنیم و اجازه نمی‌دهیم مانند گذشته دیگران حرف‌های خود را بر ما تحمیل کنند. قبل از برجام اگر شرکت رده چهارمی برای همکاری با ایران اعلام آمادگی می‌کرد ما به اجبار هر آن چیزی که آنها می‌گفتند را قبول می‌کردیم و همین امر صدمات زیادی به فعالیت‌های صنعتی می‌زد. همین اتفاق‌ها  گویای آن است که برجام تأثیر خوبی بر صنعت کشور گذاشته است و به استناد به این رخدادها می‌گویم آینده صنعت کشور بسیار روشن است. این در حالی است که در گذشته نگاه‌ها به آینده صنعت بسیار بدبینانه بود.
در این مدت توانستید برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی به نتیجه‌ای برسید؟
در اکثر مناقصه‌های سازمان توسعه و نوسازی معادن شرکت‌های بین‌المللی حضور فعال دارند و بسیار مشتاق هستند تا سطح همکاری‌های خود را وسعت ببخشند. به عنوان مثال  در طرح تیتانیوم کهنوج  و یا ذوب و روی مهدی آباد شرکت‌های بین‌المللی برای سرمایه‌گذاری، فاینانس و یا پیمانکاری شرکت کردند. حال شما به سال‌های گذشته نگاه کنید کدام شرکت خارجی وارد مناقصه‌ها می‌شد؟ در حال حاضر تنها جابه‌جایی پول مشکلاتی دارد که خوشبختانه طی 5 ماه اخیر خیلی از چالش‌ها برطرف شده است. خوشبختانه چند کشور از جمله ایتالیا، صندوق ضمانت ساچه و صندوق کوفاس و اخیراً هم صندوق هرمس آلمان برای جابجایی مالی اعلام آمادگی کردند. این مجموعه‌ها پیش زمینه‌های همکاری مالی و فاینانس و اعتبارات مالی را از گذشته یعنی قبل از تحریم‌ها با ما داشتند. بدیهی است این روند تا حدودی با کندی پیش می‌رود ولی موضوع لاینحلی نیست. یک مقدار اروپائیان در همکاری وسواس‌ هایی دارند که علت اصلی آن هم وابسته بودن به امریکایی‌ها است. اگر بتوانیم بند ناف آنها را جدا کنیم مبادلات مالی و سرمایه گذاری مشترک با سرعت زیادی به سرانجام می‌رسد.
از زمانی که شما آمده‌اید در بحث جذب سرمایه‌گذاری خارجی چه اتفاقاتی صورت گرفته است؟
بعد از برجام یادداشت تفاهم‌های زیادی امضا شده است ولی هنوز به قرارداد تبدیل نشده است. ما چندین سال در تحریم بودیم و با سرمایه‌گذاران خارجی به گونه‌ای رفتار شده است که آنها واهمه سرمایه‌گذاری  و حضور در ایران را دارند. ولی با همت دولت یازدهم و روشنگری‌هایی که صورت گرفت توانستیم اطمینان آنها را جلب کنیم لذا رسیدن به قراردادها دور از انتظار نیست. در حال حاضر یادداشت تفاهم‌های خوب با کشورهای  کره،هند،ایتالیا و فرانسه امضا شده است. اعداد بزرگی به تفاهم رسیده است که اگر عملیاتی شود در حوزه صنایع معدنی و معدن  با تحول عظیمی روبه‌رو خواهیم شد. البته باید قبول کرد عملیاتی شدن قراردادها زمان بر است و نمی‌توان در مدت یک الی دو ماه به آن دست یافت. در حال حاضر مناقصه‌ها و مشاوره‌ها با حضور سرمایه‌گذاران خارجی انجام می‌شود و با حل مشکلات مالی روند مذکور سرعت پیدا خواهد کرد.
گفته شده است اگر برجام تأثیر داشت چرا واحدهای صنعتی تعطیل شدند و میزان تولیدات صنعتی روند کاهشی داشته است؟
کاهش تولید که در سال 94 رخ داد ربطی به برجام نداشت. اتفاقاً برجام باعث شد کاهش تولید بیش از این اتفاق نیفتد. در حوزه معدن و صنایع معدنی یک اتفاق سختی در سال 2015 میلادی رخ داد و آن این بود که یکباره شاهد افت جدی قیمت‌ها در سطح بین‌المللی در حوزه‌های  سنگ آهن، آلومینیوم، فولاد، مس و مابقی بودیم. دلیل  کاهش قیمت این بود که نرخ رشد اقتصادی چین یک دفعه از حدود 8 درصد به 6 درصد رسید. این اتفاق شوک عظیمی ایجاد کرد که  همه کشورها از آن تأثیر گرفتند. با توجه به چنین روندی چین در برخی از اقلام عنوان شده مانند فولاد حمایت صادراتی و نهایت قیمت‌های بین‌المللی را دامپینگ کرد. لذا همین امر سبب شد تا در حوزه سنگ آهن صادرات ایران از 23 میلیون تن به 15 میلیون تن برسد. در حوزه فولاد به دلیل کاهش  قیمت و بی‌دقتی که در مورد تعرفه‌ها رخ داد دو میلیون تن واردات صورت گرفت  و این باعث شد مشکلاتی بر این حوزه وارد شود. ولی با همه این اوصاف سال گذشته رکورد صادرات فولاد به میزان 4 میلیون تن در طول تاریخ زده شد. ضمن اینکه توانستیم نیاز داخلی را بدون کم و کاست پاسخ دهیم. در چند ماه گذشته مس هم توانسته 400 میلیون دلار صادرات داشته باشد. تا دی ماه  گذشته موجودی کاتد مس در کف انبار  60 هزار تن و کنسانتره مس بالای 100 بود و هیچ خریداری هم وجود نداشت. اما بعد از برجام همه این مشکلات حل شد و حتی محصولات را پیش فروش کردیم.
اگر واحدهای صنعتی مشکل دارند نباید این موضوع را به برجام وصل کنیم. واحدهای صنعتی نیازمند منابع مالی برای نقدینگی، حل مشکلات مالیات و بیمه هستند و نکته دیگر آنکه مصرف به سال‌های گذشته بر گردد تا رکود حاکم بر بازار کمرنگ شود. بخشی از این چالش‌ها و مشکلات به خاطر تحریمی است که سال‌ها بر ایران وارد شد و حال برجام کمک می کند تا این چالش‌ها برطرف شود.
تصمیمات دولت باعث شد که ورشکستگی واحدهای صنعتی رخ ندهد؟
تصمیماتی که دولت گرفته اساسی است. در نخستین گام نرخ تورم را کنترل کرد ، این امر به اقشار سطح پایین کمک کرد تا با توجه به حقوق و دستمزد خود بتوانند خرید داشته باشند. اما کاهش بیشتر تورم به نفع تولید نیست چرا که این امر مانع رونق می‌شود. نکته دیگر ثبات نرخ ارز است. دولت با  توجه به برجام توانست نرخ ارز را در سطح 3 هزا ر و 400 تومان تا 3هزار و 500 تومان کنترل کند. این در حالی است که در زمان تحریم به صورت متناوب قیمت ارز تغییر می‌کرد و تولیدکنندگان نسبت به آینده هیچ پیش‌بینی نداشتند. ولی اکنون وضعیت به گونه‌ای است که تولیدکننده می‌تواند حداقل برای یک سال کاری خود برنامه‌ریزی کند و اطمینان داشته باشد که اتفاق شوک‌آوری در اقتصاد داخلی رخ نمی‌دهد. اگر بخواهم جمع‌‌بندی کنم باید بگویم که با تصمیمات اخیر شورای پول و اعتبار و تزریق نقدینگی که  تا دو ماه آینده اجرایی می‌شود وضعیت صنایع بهبود پیدا می‌کند. از سویی با تزریق پول نفت که از اواخر تابستان وارد چرخه اقتصاد می‌شود (فروش نفت به صورت نقدی نیست)شرایط به نفع تولیدکنندگان خواهد بود.
چه عامل‌های دیگری باعث شد که واحدهای صنعتی با چالش مواجه شوند؟
به غیر از تحریم  ، عوامل داخلی هم به مشکلات صنایع بخصوص در حوزه معدن و صنایع معدنی افزود. به عنوان مثال در سازمان توسعه و نوسازی معادن ایران در مدت سه سال 6 مدیرعامل عوض شد که این امر نشان از ناپایداری تصمیم‌ها دارد. دومین نکته فروش اموال ایمیدرو در قالب رد دیون بود. از 21 هزار میلیارد تومانی که درسال 91 بابت رد دیون واگذار شد  یک ریال هم به سازمان توسعه و نوسازی معادن پرداخت نشد. لذا سازمان توسعه‌ای وقتی پول نداشته باشد و در تحریم هم به سر ببرد چطور می‌تواند واحدهای صنعتی را کمک کند و یا پروژه جدیدی را تعریف کند. در این دولت با وجود تمام کمبودهای مالی توانستیم 60 پروژه را که راکد بود فعال کنیم.
7 طرح فولادی از جمله طرح‌هایی بود که به واسطه برجام توانست احیا شود. این طرح ها اکنون چه شرایطی دارند؟
یکی از معضلاتی که ما وارث آن شدیم 7 طرح فولادی بود. زمانی که  دولت یازدهم بر سر کار آمد حدود دو سال بود که این طرح‌ها راکد بود و به دلیل نداشتن پول کلی سرمایه به خواب رفته بود. قسمت آهن اسفنجی 7 طرح فولادی حدود 60 درصد و فولاد کمتر از 20 درصد پیشرفت فیزیکی داشت. لذا بعد از برجام نخستین اقدامی که انجام دادیم برای هر کدام از 7 طرح با بخش خصوصی بین 65 تا 85 درصد شریک شدیم تا ال سی از سوی چین باز شود. بر این اساس نزدیک به یک میلیارد و 800 میلیون یورو گشایش اعتبار شد. حال بخش  آهن اسفنجی فعال شده است و تا پایان سال 4 پروژه سپید دشت-شادگان-نی ریز-میانه به بهره‌برداری می‌رسد. همچنین توانستیم قیمت طرح‌های فولادی که به علت تحریم چینی‌ها بالا گفته بودند تخفیف‌های خوبی بگیریم و قیمت‌ها اروپایی شده است. تجهیزات اصلی هم  که چینی بود اروپایی شده است. با این تفاسیر تا پایان سال 3میلیون و 200هزار تن به ظرفیت فولاد کشور امسال اضافه می‌شود. خوشبختانه مشکل فاینانس هم حل شده است و اکثر فاینانس طرح‌های فولادی شروع شده است.