به گزارش پایگاه خبری «عصربازار» به نقل از دنیای اقتصاد، عوامل مذکور سبب شدند استراتژی مشخصی را از سوی سرمایه‌گذاران شاهد نباشیم، به‌طوری‌که این مساله عملا در بازارها به امری غیر‌ممکن مبدل شده است. سال 1404 در حالی آغاز شد که سال‌های قبل از آن نیز سال‌های پر‌ریسکی برای اقتصاد و بازارهای دارایی نظیر ارز، سهام و طلا بوده است. با‌این‌حال ماهیت غیر‌مشابه هر یک از این بازارها عملکرد متفاوتی را در بازارهای دارایی رقم زد و باعث شد ریسک‌ها اثرات یکسانی بر عملکرد و بازده بازارها بر جای نگذارند. از همین منظر است که تقاضا در برخی بازارها شدت گرفت و معاملات برخی دیگر از بازارها کم‌فروغ دنبال شد. اما سرمایه‌گذاران برخی از بازارها نسبت به متغیرهای اثرگذار واکنش بیشتری نشان می‌دهند.

بررسی‌‌های آماری نشان می‌دهد بازدهی بورس از ابتدای خرداد و همزمان با پیچیده شدن وضعیت ریسک‌های سیاسی به 0.55درصد رسیده و طی این مدت در حدود یک‌هزار و 700میلیارد تومان پول توسط سهامداران خرد و حقیقی از بازار خارج شده است. این موضوع بیانگر آن است که تشدید ریسک‌ها سبب تردید و احتیاط در معاملات بورس تهران شده است. در روزهای اخیز نیز بیش از آنکه پول به گردونه معاملات شود، شاهد خروج سرمایه بودیم. در همین اثنا و درحالی‌که بازار سهام از ابتدای سال یکه‌تاز بازارهای دارایی بوده، اما اینک کار به جایی رسیده که بسیاری از کارشناسان نسبت به ورود بورس به فاز رکود فرسایشی هشدار می‌دهند. آنها با اشاره به بازدهی یک‌درصدی شاخص بورس در اردیبهشت در قیاس با بازدهی بیش از 13درصدی فروردین‌ماه معتقدند بورس از تب‌و‌تاب اولین ماه دور افتاده است.
بازگشت تدریجی رکود؟

در چارچوب ارزیابی وضعیت بازار سهام، روند ارزش معاملات خرد در نظر گرفته شده است. کاهش ارزش معاملات خرد نشانه‌ای روشن از ردپای رکود در بازار سرمایه محسوب می‌شود. ارزش معاملات خرد در روزهای گذشته به طور میانگین در سطح 9هزار میلیارد تومان در نوسان بوده است؛ رقمی که به ‌طور محسوسی پایین‌تر از میانگین 13هزار میلیارد تومانی ثبت‌شده در 47 روز کاری گذشته سال 1404 است.

در جریان معاملات روز گذشته نیز ارزش معاملات خرد بازار به 8هزار و 653میلیارد تومان رسید. بررسی این سنجه آماری حاکی از آن است که برای سومین روز متوالی، ارزش معاملات خرد بازار در ارقام کمتر از 10هزار میلیارد تومان به ثبت رسید. افت ارزش معاملات به ارقام کمتر از میانگین سال نشان می‌دهد بازار در فاز احتیاط قرار دارد و تقاضای موثر سهامی به دلیل ابهامات فعلی کاهش پیدا کرده است. همان‌طور که در معاملات خردادماه نیز مشاهده کردیم، ضعف تقاضا و عقب‌نشینی فعالان حقیقی از بازار سهام مهم‌ترین اتفاق بورس بوده است که نوسان فرسایشی را به شاخص‌های سهامی تحمیل کرده است.

محمد غفوری، کارشناس بازار سرمایه، معتقد است تا زمانی که ارزش معاملات خرد به بالای 13هزار میلیارد نرسد، وضعیت الاکلنگی بورس ادامه خواهد داشت. از سوی دیگر، بسیاری از تحلیلگران می‌گویند رهایی از شرایط موجود نیازمند عبور از ابهامات حاکم بر وضعیت متغیرهای اثرگذار است؛ به‌ویژه اینکه در‌حال‌حاضر بازار سرمایه با یک ابهام جدید نیز مواجه است. آیا با روی کار آمدن وزیر جدید اقتصاد ممکن است رئیس سازمان بورس تغییر یابد؟

واقعیت این است که مسیر نامشخص محرک‌ها سبب خواهد شد بازار سهام به سمت بازاری محتاط، غیرکارآ و به دور از هیجان مثبت هدایت شود. از طرفی تا زمانی که سناریوهای مبتنی بر رکود در بازارهای رقیب وجود داشته باشد، به دلیل تعدیل انتظارات تورمی نمی‌توان چندان به رشد سریع بازار سهام در محدوده فعلی امیدوار بود. بنابراین با توجه به اینکه ریسک‌های متعدد موجود در اقتصاد ایران، مشکلی جدی محسوب می‌شوند، اوضاع باز هم می‌تواند به زیان بورس تمام شود. در همین بستر حتی برخی کارشناسان هشدار می‌دهند که رشد بازار سهام از ابتدای سال به‌مرور از دست برود.
در انتظار پول

با نگاهی دقیق‌تر می‌توان دریافت که بازار سهام اکنون از نبود جریان پول کافی در معاملات رنج می‌برد که حتی در صورت افت پیوسته نماگر اصلی بازار سهام، خروج پول می‌تواند برای بازار مذکور دردسرساز شود. با از دست رفتن محدوده 3میلیون و 200هزار واحد در آخرین روز اردیبهشت‌ماه ملاحظه کردیم که چگونه بورس به‌سرعت با عقب‌نشینی تقاضا مواجه شد. اگر محدوده حمایتی 3میلیون و 100هزار واحد از دست برود، این اتفاق در کنار همه ریسک‌های یاد‌شده از ابتدای سال جاری به وضعیت متزلزل این بازار منجر خواهد شد.

این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که محدوده حمایتی مذکور بار روانی بالایی در میان فعالان بازار دارد. ازاین‌رو اغلب سرمایه‌گذاران نسبت به محدوده یادشده حساسیتی مضاعف نشان می‌دهند، بنابراین احتمال می‌رود بر اساس گام حرکتی اخیر شاخص کل، نماگر یادشده برای از دست ندادن سطح 3میلیون و 100هزار واحدی در مدار کم‌نوسان باقی بماند و احتمالا خود را بالای کانال مزبور تثبیت کند. اما بر اساس اظهارات کارشناسی این مهم تنها یک سناریوی خوشبینانه تلقی می‌شود.  در ادوار گذشته نیز به‌کرات مشاهده کردیم که چگونه ریسک، از دست رفتن سطوح حمایتی مهم را سرعت بخشیده است.

آخرین بار پس از تثبیت قله جدید 2میلیون و 950هزار واحدی در 19دی‌ماه 1403 بازار سهام انتظار داشت که حمایت 2میلیون و 800هزار واحدی حفظ شود. با این حال همسو با تشدید تنش‌ها میان ایران و آمریکا، مباحث اولیه در مورد شکل‌گیری استیضاح وزیر اقتصاد و عدم وجود محرک کافی برای رشد بازار، حمایت مذکور از دست رفت و شاخص سهام تا 2میلیون و 650هزار واحد روند رنج‌گونه و خسته‌کننده‌ای را دنبال کرد.

با وجود بهبود روند معاملات بازار سهام نسبت به سال 1403، اما تغییر رفتار بورس از اردیبهشت‌ماه تلنگری مبنی بر روند فرسایشی بورس تهران به شمار می‌رود. به نظر می‌رسد ابهام در وضعیت تحریم‌ها یا ادامه شرایط فعلی که به نوعی چشم‌انداز توافق را تیره‌وتار می‌کند، باعث خواهد شد همان جریان پول موجود در بازار که طی روزهای اخیر تماشاچی بوده است باز هم در نقش «تماشاچی محتاط» به ایفای نقش بپردازد و شناوری و جابه‌جایی پول در صنایع صورت نگیرد.  در‌عین‌حال اخبار ضد‌و‌نقیض از وضعیت متغیرهای اثرگذار نیز می‌تواند به اندازه ریسک‌های قطعی اثرات منفی بر روند ورود و خروج پول بر جای بگذارد و موجب شکل‌گیری موج جدیدی از بد‌بینی و ناامیدی در بازار سرمایه شده است. بررسی نمادهای پرتراکنش بازار حکایت از آن دارد که در روزهایی که سیگنال مثبت از متغیرهای اثرگذار مخابره شده، برخی نمادها بلافاصله با اقبال بیشتر سهامداران مواجه بوده‌اند.