به گزارش پایگاه خبری «عصربازار» ، مهمترین رسالت بانک ها را باید ارائه خدمات مالی دانست که زمینه را برای انتقال سرمایه از سرمایه گذاران ریسک گریز به سرمایه پذیرانی که قصد سرمایه گذاری و کسب بازدهی بیش از بازدهی بدون ریسک را دارند، فراهم می کنند. این نکته را باید یادآوری کرد که بانک ها به منظور پوشش ریسک های خاص خود نیازمند سرمایه گذاری در برخی حوزه ها نیز هستند. بدون شک صنعت بانکداری سالم را باید از مهمترین پایه های رشد اقتصاد دانست. نگاهی به ارقام و آمار صورت های مالی صنعت بانکداری در سالهای اخیر نشان می دهد که صنعت بانکداری ایران نه تنها در راستای اهداف مد نظر تاسیس آن حرکت نکرده بلکه با سوداگری در بازار مسکن و ارز و البته سرمایه، علاوه بر اینکه به رشد اقتصاد کمک نکرده اند بلکه به نوسان های آن نیز دامن زده اند.

بانکداران ما در طی سالهای گذشته همواره به لطف تورم با سرمایه گذاری در دارایی های سرمایه ای سودهای

اسمی را محقق کرده و سرمایه های سرمایه گذاران را با نرخ سود بدون ریسک جذب کرده اند و انگیزه سرمایه گذاری در تولید را براحتی از جامعه گرفته اند. از سال 92 و روی کارآمدن دولت ضد تورمی تدبیر و امید مهمترین دستمایه سودآوری بانک ها که تورم بوده، از بین رفته است و افول این صنعت رسما کلید خورده است. نگاهی به صورت های مالی بانک ها که افت سودآوری را از سال 92 نشان می دهد، به خوبی این ادعا را ثابت میکند. بانک های ایرانی در سالهای اخیر تنها به گسترش شعبه های خود و رشد هزینه های ثابت اهتمام ورزیده اند و بزرگترین هنر خود را جذب سپرده بیشتر (که بدون شک با نرخ های سود بالا ممکن شده) می دانند و منابع خود را با نرخ های کمرشکن به واحدهای تولیدی و جامعه (که در شرایط اضطرار ناگریز از پذیرش نرخ تسهیلات بالا بوده اند) تزریق کرده اند تا زمینه را در شرایط رکود برای ورشکستگی صنایع تولیدی و فشار بر جامعه فراهم کنند که در نهایت منجر به نکول تسهیلات از سوی وام گیرندگان شده است و این موضوع باعث رشد هزینه مطالبات مشکوک الوصول در صورتهای مالی صنعت بانکداری شده است.

به نظر میرسد در حال حاضر وضعیت بنیادین بانک های ایران در شرایط مناسبی به سر نمی برد و مهمترین دلیل عدم اقبال به این صنعت در بازار سرمایه نیز همین امر می باشد چرا که اهالی بازار سرمایه به خوبی درک کرده اند که سودهای این صنعت کاغذی است (بانک مرکزی در سال 94 اجازه تقسیم سود دوره مالی قبل را به بانک ها نداد) و از طرفی نیز کاهش تورم باعث کاهش نرخ سود سپرده و تسهیلات شده است که مطلوب بانکداران نیست و همچنین تسهیلات بازپرداخت نشده بانک ها عامل افت محسوس فعالیت های عملیاتی این صنعت شده است.

بازگشایی سوئیفت و امکان پیوستن مجدد بانک های ایرانی به شبکه بانکی جهانی از نقاط قوت این صنعت

به شمار می رود که باعث شده است به صورت مقطعی در بازار سرمایه به این صنعت توجه شود. واقعیت این است که بازگشایی سوئیفت صنعت بانکداری ایران را متحول نخواهد کرد اما سهولت جابهجایی پول باعث رونق اقتصاد خواهد شد و خرید و فروش را برای شرکت هایی که مبادلات خارجی دارند، راحت تر خواهد کرد و البته به رشد درآمدهای بانکداران نیز کمک خواهد کرد اما این رشد درآمد آنچنان که مشکلات فعلی این صنعت را حل کند، نخواهد بود. بنابراین به نظر میرسد وضعیت بنیادین نامناسب این روزهای صنعت بانکداری مهمترین عامل عدم رشد این صنعت در بازار سرمایه طی چند ماه گذشته بوده است. همچنین ابهام در برقراری مجدد سوئیفت و عدم تمایل بانک های بزرگ جهانی برای روابط متقابل با بانک های ایرانی عامل تشدید عدم استقبال بازار سرمایه از صنعت بانکداری شده است.

در رابطه با تحریم هایی که وضع و لغو شدند، این نکته مهم را باید یادآوری کنیم که بعد از وضع تحریم ها علیه ایران برخی از بانک های بزرگ به اتهام روابط بانکی با ایران متحمل زیان های بزرگی شدند که این تجربه تلخ باعث شده است تا بعد از رفع تحریم ها دیگر تمایلی به ایجاد رابطه مجدد نداشته باشند و از این رو هر چند تحریم بانکی بعد از برجام عملا لغو شده است اما به نظر می رسد بانکداران بزرگ همچنان در ایجاد رابطه با ایران احساس خطر می کنند و از این رو هر روز شاهد اظهارات متناقض در فضای سیاسی اقتصادی کشور هستیم که یک روز خبر از گشایش سوئیفت می دهند و در روز بعد خبر عدم انتقال ارز از شبکه بانکی جهانی به گوش می رسد. بنابراین در نهایت به نظر می رسد برای برقراری رابطه مجدد سوئیفت به صورت پایدار نیازمند گذر زمان و اعتمادسازی مجدد در فضای سیاسی و اقتصادی بینالملل هستیم و این امر در گذر زمان به شرط ثبات شرایط فعلی رخ خواهد داد.

*مجتبی عباسی، تحلیلگر کارگزاری بانک صنعت و معدن

جهت دریافت آخرین اخبار از طریق تلگرام به کانال اختصاصی عصربازار ( http://telegram.me/asrebazar) بپیوندید. برای دریافت آخرین نسخه از نرم افزار تلگرام اینجا را کلیک کنید.