به گزارش پایگاه خبری «عصربازار»، نگاهی به فرآیند آغاز تا به امروز مذاکرات نشان می‌دهد بورس در این زمان حدود 15 سال نوسان‌های زیادی را تحت تاثیر این مذاکرات داشته است. در ادامه با اشاره‌ای کوتاه به هر مذاکره روند شاخص بورس را نیز بررسی می‌کنیم. ابتدا در زمان دولت هشتم، این دولت حاضر به پذیرش چند توافق‌نامه شد که به تدریج فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی اورانیوم در ایران را به حالت تعلیق در آورد و ماجراها از این زمان آغاز شد. در ادامه به بررسی شوک‌های هسته‌ای 12 سال اخیر بر بورس و مشخصا شاخص کل معاملات می‌پردازیم و نشان می‌دهیم که در این دوره زمانی دقیقا پرونده هسته‌ای ایران در چه سطحی در نشست‌های متفاوت از تهران تا قلب اروپا قرار داشته است و واکنش بازار سهام در این دوره‌ها چگونه بوده است.

بیانیه سعدآباد ؛ مهر 82
در 29 مهر 1382 برابر با 21 اکتبر 2003، در نشست مشترک وزاری خارجه سه کشور اروپایی و هیئت ایرانی که در تهران، سعدآباد، برگزار شد، بیانیه‌ای اعلام شد که به موجب آن، ایران برای بازدید بازرسان آژانس انرژی اتمی از تأسیسات اتمی خود اعلام همکاری کرد و گازدهی در سانتریفیوژهای نظنر را در راستای راستی‌آزمایی و اثبات صلح‌آمیز بودن فعالیت هسته‌ای ایران، بصورت داوطلبانه و برای مدت محدود تعلیق کرد. انگلیس و فرانسه نیز متعهد شدند تا از ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل جلوگیری کنند.
در این ماه شاخص کل در محدوده 8000 تا 9000 واحد قرار داشت.

توافق‌نامه بروکسل ؛ اسفند 82
این توافق‌نامه در 4 اسفند ماه 1382 برابر با 23 فوریه 2004 به امضا رسید و ایران متعهد شد ساخت و آزمایش سانتریفیوژهای مورد نیاز برای غنی‌سازی را متوقف کند و روند ساخت قطعات یدکی سانتریفیوژهای موجود در آن زمان را نیز تعلیق کند. در این مذاکرات ریاست هیئت ایرانی بر عهده حسن روحانی و ریاست هیئت اروپایی بر عهده خاویر سولانا بود.
در این ماه شاخص کل در محدوده 10000 تا 11000 واحد قرار داشت.

توافق‌نامه پاریس ؛ آبان 83
این توافق‌نامه در 14 نوامبر 2004 برابر با 24 آبان 1383 در پاریس بین ایران و سه کشور فرانسه، انگلیس و آلمان به امضا رسید و به موجب آن ایران به عنوان اقدامی داوطلبانه در جهت اعتمادسازی - و نه به عنوان یک تعهد قانونی - پذیرفت که کلیه فعالیت‌های مربوط به غنی‌سازی و بازفرآوری مانند ساخت، تولید، نصب، آزمایش، سرهم‌بندی و راه‌اندازی سانتریفیوژهای گازی، و فعالیت‌های مربوط به جداسازی پلوتونیم را متوقف کند و در عوض اتحادیه اروپا سعی در پذیرش ایران در سازمان تجارت جهانی نماید. نماینده مذاکره‌کننده ایران سیروس ناصری به همراه سفیران وقت ایران در پاریس، لندن و برلین بودند.
در این ماه شاخص کل در محدوده 12000 تا 13000 واحد قرار داشت.

از سرگیری غنی‌سازی؛ مهر 84
پس از توافق‌نامه پاریس در سال اول فعالیت دولت نهم، با آغاز دوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد، ایران اعلام کرد تعلیق داوطلبانه غنی‌سازی به پایان رسیده‌است و با فک پلمب، فعالیت‌های UCF اصفهان را تحت نظارت آژانس ادامه می‌دهد. همچنین ایران در ژانویه 2006 در حضور بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای تأسیسات مجتمع تحقیقاتی هسته‌ای نطنز را نیز فک پلمب کرد، اما شورای امنیت در مارس همان سال به ایران یک ماه فرصت داد تا فعالیت‌های هسته‌ای خود را متوقف کند. در آوریل 2006 دانشمندان ایرانی موفق به تولید چرخه کامل سوخت هسته‌ای در مقیاس آزمایشگاهی شدند و ایران به کشورهای عضو باشگاه اتمی پیوست.
در این ماه شاخص کل در محدوده 8000 تا 10000 واحد قرار داشت.

قطعنامه 1737 ؛ خرداد 86
شورای امنیت در ژوئیه 2006 قطعنامه 1696 را تصویب کرد که خواستار تعلیق غنی‌سازی اورانیوم در ایران بود. شورای امنیت در دسامبر همان سال قطعنامه 1737 را تصویب کرد که بیشتر فعالیت‌های تجاری، مالی، صنایع موشکی و هسته‌ای ایران را براساس بند 41 فصل هفتم منشور ملل متحد، هدف قرار داده بود. این قطعنامه نخستین سند بین‌المللی حقوقی بود که فعالیت‌های هسته‌ای ایران را به‌عنوان تهدیدی علیه صلح و ثبات منطقه‌ای معرفی می‌کرد. تهران با تأکید بر بند 4 معاهده ان‌پی‌تی این اتهامات را غیر مستند می‌خواند و خواستار رفتار غیر تبعیضی با فعالیت‌های اتمی این کشور بود.
در این ماه شاخص کل در محدوده 8500 تا 9500 واحد قرار داشت.

فشارهای ادامه دار ؛ سال 88 تا 91
گروه 1+5 در راستای ادامه فشار بر توقف برنامه اتمی ایران، قطعنامه‌های 1747 (در مارس 2007)، 1803 (در مارس 2008)، 1835 (در سپتامبر 2008) و 1929 (در ژوئن 2010) را نیز تصویب کردند؛ بر اساس این قطعنامه‌ها محدودیت‌های مالی بر شرکت‌ها و برخی افراد افزایش یافته بود. در این دوران چندین دور مذاکرات میان ایران و گروه 5+1 در شهرهای ژنو، بغداد، استانبول، مسکو و آلماتی انجام گرفت. ریاست هیئت ایرانی را در این مذاکرات سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی بر عده داشت.
در این 4 سال شاخص کل در محدوده 8000 تا 36000 واحد قرار داشت.

دوره ریاست‌جمهوری حسن روحانی ؛ خرداد 92
شروع دوره ریاست جمهوری حسن روحانی مصادف با دهمین سال مذاکرات هسته‌ای ایران با کشورهای غربی به حساب می‌آید. ورود حسن روحانی در نقش رئیس جمهور ایران در شرایطی صورت می‌گیرد که در طول این سال‌ها دستاورد قابل ملاحظه‌ای در مذاکرات هسته‌ای حاصل نیامد و تنها تغییر، تبدیل طرف مذاکره‌کننده با ایران از نمایندگان 3 کشور آلمان، فرانسه و انگلیس؛ به نمایندگان 5 عضو دائم شورای امنیت بعلاوه آلمان بوده است. کارشناسان تحقق وعده‌های اقتصادی حسن روحانی را در گرو لغو تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران می‌دانند که آن نیز به شرط به ثمر نشستن مذاکرات هسته‌ای ایران محقق خواهد شد.
  در این ماه شاخص کل در محدوده 43000 تا 44000 واحد قرار داشت.

مذاکرات ژنو 4 و 5 ؛ مهر 92
این مذاکرات در 23 و 24 مهر 1392 در شهر ژنو سوئیس برگزار شد و محمدجواد ظریف سرپرست تیم مذاکره ایران را بر عهده داشت. این مذاکرات که قرار بود در روزهای 16 و 17 آبان در سطح معاونین وزیران خارجه گروه 1+5 در ژنو سوئیس برگزار شود، به دلیل زمان بیشتر برای توافق احتمالی به روز سوم یعنی 18 آبان نیز کشیده شد. این دور از مذاکرات را می‌توان نقطه عطفی در مذاکرات ایران با قدرت‌های جهان طی ده سال اخیر دانست اول به این دلیل که این مذاکرات در سطح کم سابقه وزیران خارجه انجام شد و دوم اینکه احتمال یک توافق اولیه احتمالی در این دور از مذاکرات حداقل در دو روز اول بسیار محتمل بود.
در این ماه شاخص کل در محدوده 60000 تا 67000 واحد قرار داشت.

مذاکرات ژنو 6 ؛ آذر 92
این نشست پیرو مذاکرات پیشین از تاریخ 29 آبان تا 3 آذر 1392 در هتل اینترکنتیننتال ژنو برگزار گردید. در نهایت ایران با 5 کشور دیگر گروه 5+1 به توافق نهایی رسیدند. باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا این توافق تاریخی را آغازی مهم خواند.
در این ماه شاخص کل در محدوده 70000 تا 83000 واحد قرار داشت.

مذاکرات لوزان ؛ فروردین 94
دور جدید مذاکرات ایران و گروه 5+1 از ظهر روز یکشنبه 29 مارس 2015، در لوزان سوئیس با حضور علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، به همراه ارنست مونیز، وزیر انرژی آمریکا، و هیئت‌های کارشناسی دو طرف آغاز شد. در ابتدا در روز یکشنبه 15 مارس 2015، جان کری، وزیر امور خارجه ایالات متحده در مصاحبه‌ای اظهار داشت که بیشتر اختلافات با ایران مسائل «سیاسی» هستند و از روند مذاکرات ابراز خوشبینی کرد و توافق با ایران را «امکان‌پذیر» دانست.
در این ماه شاخص کل در محدوده 60000 تا 65000 واحد قرار داشت.

مذاکرات وین ؛ تیر ماه 94
در این دور از مذاکرات که حجم زیادی از خوشبینی‌ها شکل گرفته و همگان بسیار امیدوار هستند، بورس نیز واکنش مثبتی از خود نشان داده است به طوری که در اولین روز از مذاکرات شاخص بورس 999 واحد رشد را تجربه کرد و در روزهای بعدی هم تقریبا با یک تعادل نسبی نشانه‌هایی از کمرنگ شدن نگرانی سرمایه‌گذاران را از خود نشان داد. در این دوره زمانی شاخص در کانال 65000 و 66000 واحد قرار دارد. به هر ترتیب همان گونه که بیان شد بورس و مساله هسته‌ای را می‌توان یک برادرخوانده جداناپذیر از هم خواند که کوچکترین تغییر رفتار در دیگری در کمترین زمان ممکن در رفتار طرف مقابل قابل مشاهده و ارزیابی کرد. در مجموع باید منتظر ماند تا با روشن شدن تکلیف این ماجرای طولانی یکی از ابهام‌های مهم یکی از بازارهای اقتصادی ایران که همان بورس می‌باشد یک بار برای همیشه برطرف و یا دست کم کمرنگ شود.

* هادی مومنی