به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار» ، بنگاه‌های اقتصادی با توجه به جریان نقدینگی که در شرکت وجود دارد، می‌توانند سیاست‌های بلندمدت و کوتاه مدت خود را تبیین کنند. فعالان اقتصادی به خوبی از اهمیت توان مالی شرکت برای اداره بهینه شرکت اطلاع داشته و می‌دانند که در صورت تامین مالی شرکت، به خصوص در شرایطی که شرکت نیاز مبرم به وجه نقد دارد، افق جدید و روشنی در مقابل شرکت گشوده می‌شود.
در دنیا روش‌های نوینی برای تامین مالی شرکت‌ها وجود دارد که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به انتشار اوراق مشارکت، تسهیلات بانکی، پذیرش شرکت‌ها در بازار سرمایه، افزایش سرمایه شرکت‌ها  و ... اشاره کرد. اما در کنار روش‌های تامین مالی داخلی که در بالا اشاره شد، روش های تامین مالی خارجی نیز وجود دارد که شرکت های مختلف می توانند ازز آن استفاده کنند. این روش ها در ادامه ذکر شده است:
• روش‌های قرضی(استقراضی):
در روش‌های استقراضی کشور سرمایه‌پذیر، وامی را از کشور یا موسسه وام‌ دهنده دریافت می‌کند و مکلف است که در سررسیدهای مقرر اقساط را بپردازد. در این نوع روش‌ها کشور یا موسسه وام‌ دهنده هیچ‌گونه ریسکی را نمی‌پذیرد و تمام ریسک‌ها متوجه وام‌گیرنده است؛ روش‌های قرضی که می‌‌توان از آنها به عنوان وام نام برد به طور عمده با تضمین بازپرداخت همراه است. یعنی وجه مشخصه این روش‌ها آن است که بازپرداخت منابع مالی از سوی دولت یا بانک‌های تجاری تضمین می‌شود. به عبارت دیگر ریسک برگشت سرمایه متوجه سرمایه‌گذار یا تامین‌کننده منابع مالی نیست و دریافت‌کننده منابع مالی از طریق ضامن که همان دولت یا بانک تجاری است، ضمانت نامه‌ای مبنی بر تعهد بازپرداخت منابع در سررسید یا تعهد جبران خسارت بر اثر قصور دریافت کننده منابع به تامین کننده منابع مالی ارائه می‌کند. کلیه وام‌های تضمینی خارجی، تسهیلات اعتباری و فاینانس و ... که توسط بانک‌های بین‌المللی، سازمان‌های پولی و مالی غیر بانکی، بانک جهانی، بانک‌های توسعه‌ای و منطقه‌ای مانند توسعه اسلامی، سایر موسسات مالی و حتی دولت‌ها ایجاد می‌شود، در این طبقه‌بندی جای می‌گیرند. منابع مالی موضوع این طبقه‌بندی بخاطر تضمینی که بر آن مترتب است در تراز پرداخت‌های کشور به عنوان بدهی دولت و سیستم بانکی تلقی می‌شوند.
• فاینانس:
قراردادهای فاینانس بدین مفهوم هستند که یک بانک یا موسسه تجاری خارجی وامی را به منظور عملیات معینی به کشور و یا شرکت مشخصی پرداخت کرده و در واقع کنترلی روی هزینه کردن آن ندارد و بنابراین تعهدی نیز برای به ثمر نشستن طرح نداشته و در سررسیدهای تعیین‌ شده‌ای اصل و فرع آن را از طرف قرارداد و یا بانک تضمین کننده قرارداد دریافت می‌کند.
روش فاینانس یک روش کوتاه‌مدت انتقال سرمایه به کشور است، زیرا پس از فرارسیدن موعد بازپرداخت وام، باید اصل سرمایه به همراه سود آن برگشت داده شود؛ بنابراین مهم‌ترین شرط در دریافت وام ارزی، تخصیص آن به طرح‌هایی است که دارای توجیه اقتصادی بوده و نرخ بازگشت سرمایه معقولی را داشته باشند.
به طور کلی دو روش شامل فاینانس خودگردان و غیرخودگردان برای تامین مالی پروژه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در روش خودگردان، شرکت دریافت کننده اعتبار باید توانایی صدور کالا برای بازپرداخت اقساط تسهیلات به صورت ارز را داشته باشد.
اما در روش فاینانس غیرخودگردان، سرمایه لازم برای اجرای پروژه اقتصادی مشخص، توسط موسسه اعتباری و یا بانک عامل خارجی تامین می‌شود. مدت استفاده از منابع در این روش حدود 10 الی 12 سال است و نرخ بهره سالانه آنها بر حسب شرایط اقتصادی و ریسک کشور تعیین می‌شود که حدود 1 الی 4 درصد بیشتر از نرخ بهره بین بانکی لندن (لایبور) می‌باشد.
• یوزانس:
یوزانس در اصطلاح سرمایه‌گذاری به معنی توافق بر پرداخت قیمت فناوری و تجهیزات دریافت شده در قبال ارائه برات مدت‌دار است. یکی از روش‌های استقراض کوتاه‌مدت، یوزانس (ورود کالا و خدمات به شکل نسیه) که به طور معمول بازارهای پولی و مالی کشورهای صنعتی برای حمایت از فروش تولیدات کشور خود آن را تامین یا تضمین می‌کند و از بدترین نوع استقراض به‌ویژه برای استقراض در حجم زیاد به حساب می‌آید.
زیرا زمان بازپرداخت این نوع از استقراض‌ها بسیار کوتاه‌مدت بوده و در صورت تبدیل آنها به سرمایه تولیدی فرصت کافی برای به گردش درآمدن چرخه تولید همان سرمایه وجود ندارد و بنابراین کشور متعهد، مکلف است از سایر منابع مالی خود برای تامین بازپرداخت وام اقدام کند که این امر موجب می‌شود که در کوتاه‌مدت منابع مالی کشور وام‌گیرنده به شدت تحت فشار قرار گیرد.
از سوی دیگر هزینه‌های مالی این نوع از استقراض‌ها سنگین بوده و تامین‌کننده این منابع تضمین‌های کافی برای برگشت اصل و فرع را از طریق دولت‌ها مطالبه می‌کند.
• خطوط اعتباری:
در این حالت دریافت کننده خط اعتباری بدون پرداخت هیچ‌گونه پولی اجازه می‌یابد به اندازه معینی از تولیدات یا خدمات اعطاکننده خط اعتباری استفاده کرده و مطابق توافقات قبلی اقدام به بازپرداخت آن کند.
• وام‌های بین‌المللی:
این روش به برقراری مشروط و مشخص برای استفاده از وام و اعمال کنترل موسسه وام‌دهنده بر نحوه هزینه شدن وام در زمان اجرای پروژه برمی‌گردد. در این گونه موارد باید مطالعات امکان‌سنجی الزام شده توسط وام‌دهنده به انجام رسیده و توجیه فنی و اقتصادی پروژه مورد قبول وی قرار گیرد.
اما متاسفانه در سال‌های گذشته کشور در خصوص استفاده از روش‌های تامین مالی خارجی محروم بوده و تحریم‌های ظالمانه کشورهای غربی این امتیاز را از شرکت‌های ایرانی سلب کرده‌اند. به عبارتی دیگر با نگاهی دقیق‌تر به وضعیت و عملکرد شرکت‌ها، به‌خصوص شرکت‌های بزرگ می‌توان دریافت که بخش اعظمی از مشکلات شرکت‌های مذکور نبود امکان استفاده از روش‌های تامین مالی خارجی است. به هر حال روش‌های تامین مالی خارجی مزایایی دارد که از عمده‌ترین آنها می توان به پایین نبودن نرخ آنها اشاره کرد. در شرایطی که نرخ تامین مالی از روش‌های سنتی در داخل کشور در حدود 20 درصد است، در همین شرایط تامین مالی خارج از کشور می‌تواند نرخی به مراتب پایین‌تر داشته باشد. هر چند تامین مالی با استفاده از روش‌های خارجی، نیازمند ضمانت‌نامه‌های معتبر است، اما شرکت‌های ایرانی در زمینه مشکلی خاصی نداشته و قادر خواهند بود که این ضمانتنامه‌هایی را تهیه کنند.
اما در روش های تامین مالی در داخل کشور، به جرات می‌توان گفت کم هزینه‌ترین و پرمزیت‌ترین روش، پذیرش و عرضه سهام شرکت در بورس و فرابورس است. با استفاده از این روش سهامدار عمده می‌تواند به میزان نقدینگی مورد نیاز خود سهام شرکت را در بازار عرضه کرده و نقدینگی به دست آمده را وارد شرکت کند. از سوی دیگر هر زمان که نیاز به نقدینگی رفع شد، بخشی از سهام واگذار شده را به صورت مجدد جمع‌آوری کرده و درصد سهامداری خود در شرکت را افزایش دهد. از مهم‌ترین مزیت تامین مالی به روش مذکور، پایین بودن هزینه آن است. بسیاری از شرکت‌های فعال در اقتصاد، با استفاده از این روش اقدام به تامین مالی کرده و نقدینگی مورد نیاز خود را از این محل کسب می‌کنند.
اما در نقطه مقابل تامین مالی به روش سنتی قرار دارد که معایب مخصوص به خود را دارد. دریافت تسهیلات از نظام بانکی یکی از روش‌های سنتی است که به طور معمول شرکت‌ها به دلیل سهولت و مدت زمان کمی که صرف آن می‌شود، از این روش استفاده می‌کنند. اما اگر در صورت‌های مالی برخی از شرکت‌هایی که زیان‌ده هستند، دقت کنید، متوجه می‌شوید که بخش اصلی زیان برخی از شرکت‌ها، به دلیل هزینه‌های مالی سنگینی است که پرداخت می‌کنند. به عبارت دیگر هزینه‌های مالی که بواسطه تسهیلات دریافتی از بانک و نبود توان بازپرداخت آن، روز به روز بیشتر شده و اسباب زیان شرکت را فراهم کرده‌اند.
به نظر می‌رسد در حال حاضر و با توجه به تحریم‌های اعمال شده که در سالیان گذشته گریبان اقتصاد را گرفته و حتی پس از برجام نیز شاهد آن ها بوده‌ایم، بهترین و کم هزینه‌ترین روش برای تامین مالی، پذیرش و عرضه سهام شرکت به عموم و استفاده از نقدینگی جذب شده است.

محمود احترامی، کارشناس شرکت بین المللی آلپاری