عصر بازار- ۵۶ درصد از چای صادراتی ایران به مقصد جمهوری آذربایجان رفته و مابقی آن به کشورهایی مانند ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان و ترکیه صادر میشود.
به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار» به نقل از ایسنا، آمارهای رسمی منتشر شده اطلاعاتی درباره وضعیت صادرات چای ایرانی در سال 1395 منتشر کرده است. اگرچه این آمارها در یازدهمین ماه سال 1396 منتشر شده اما نکاتی قابل تامل دارد.
حذف برخی کشورها از بازارهای صادراتی ایران
براساس آمارهای منتشر شده صادرات چای ایرانی در سالهای 1390 تا 1395 با افت و خیزهایی همراه بوده است، اما هیچگاه حجم صادرات این بخش به 40 میلیون دلار هم نرسیده است، در واقع به استناد آمار میتوان گفت که سال 1393 سالی بود که صادرات این بخش از نظر ارزش در اوج قرار داشته و در نهایت به 36.7 میلیون دلار رسید.
در این سال صادرات وزنی نیز بیش از 34 هزار تن بود، اما در سال گذشته تنها 20 میلیون دلار چای به وزن 14 هزار تن صادر شده است که این رقم در قیاس با یک سال قبل از آن از نظر ارزش حدود 50 درصد کاهش داشته است از نظر وزن نیز کمی کمتر از 50 درصد شاهد کاهش حجم صادرات بودهایم.
از ترکیه، تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان و آذربایجان به عنوان بازارهای هدف سال گذشته یاد شده است که در سالهای قبل نیز ترکیب کشورهای هدف این بخش تقریبا مشابه بوده است. البته در برخی سالها کشورهایی مانند روسیه، آلمان، اندونزی، افغانستان، عراق، امارات متحده عربی و حتی هند نیز جزو بازارهای صادراتی ایران بودهاند. به استناد آمارهای موجود در سال گذشته 56 درصد از چای ایرانی به جمهوری آذربایجان، 15 درصد تاجیکستان، 14 درصد ازبکستان، 11درصد ترکمنستان و چهار درصد به ترکیه صادر شده است.
واردات 248 میلیون دلاری انواع چای
به استناد آمارهای موجود بازار واردات چای ایران بیش از همه در اختیار کشور امارات قرار دارد و هند به عنوان بزرگترین تولیدکننده چای دنیا در رده دوم واردات کشور قرار میگیرد. بدین ترتیب سهم کشورهای وارد کننده چای به ایران در سال 1395 عبارت بوده از امارات متحده (52 درصد)، هند (41 درصد)، کنیا (چهار درصد)، ترکیه (دو درصد) و سریلانکا (یک درصد).
طبق آمارهای موجود میتوان گفت سال گذشته یکی از سالهایی بوده است که واردات انواع چای به کشور رونق نسبی داشته و 53 هزار و 700 تن انواع چای به ارزشی بالغ بر 248 میلیون دلار وارد کشور شده است که این رقم در قیاس با ارزش صادرات بیش از 12 برابر بیشتر است. این در حالی است که میزان واردات حجمی چای در سال 1394 معادل 51 هزار تن بوده است.
اما در کنار کاهش صادرات و افزایش واردات، طبق این آمارها میزان تولید برگ سبز چای در سال گذشته 120 هزار تن بوده است که این رقم در قیاس با مدت مشابه سال قبل حدود دو برابر رشد داشته و از 70 هزار تن به این رقم رسیده است.
طبق آمارهای جهانی نیز در سال 2016 میلادی ارزش صادرات چای در کل دنیا رقمی بالغ بر هفت میلیارد و 321 میلیون دلار بوده است.
مشکلات تولید و صادرات چای
ناگفته پیداست سر راه صادرات چای ایرانی و همچنین تولید آن مشکلات متعددی وجود دارد. از جمله مشکلات حوزه تولید چای میتوان به مواردی مانند راندمان پایین تولید، کوچکی و پراکندگی باغهای چای، فاصله نامناسب این باغها تا کارخانههای چایسازی دانست که سبب فشردگی و گرم شدن برگهای چای و کاهش کیفیت آنها میشوند، اشاره کرد.
از جمله مشکلات موجود در صادرات چای نیز میتوان به بحث قاچاق گسترده این محصول به کشور اشاره کرد که وضعیت بازار داخلی و صادرات را مخدوش کرده است. از سوی دیگر محدود بودن بازارهای صادراتی و بالا بودن تعرفههای گمرکی چای خشک و عدم ثبات قیمت در بازارهای صادراتی از دیگر مواردی است که سر راه صادرات انواع چای ایرانی سد ایجاد میکند.